Bạn có phải là một autotelic: Người sống mà không quan tâm đến phán xét của thiên hạ?

Autotelic là một từ có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp: “auto” nghĩa là tự động và “telos” nghĩa là mục tiêu. Có thể hiểu “Autotelic” là một niềm tin rằng bất cứ hành động nào cũng có ý nghĩa và mục đích riêng của nó.

Những người autotelic nhìn thế giới theo một cách khác. Thay vì bị ảnh hưởng bởi các phần thưởng bên ngoài, như tiền tài hay sự công nhận, họ thường tìm thấy động lực ở những phần thưởng bên trong hơn, như sự sáng tạo hay kinh nghiệm tích lũy. Họ không tìm kiếm của cải vật chất và không quan tâm đến hệ thống khen thưởng điển hình mà chúng ta, thứ thế giới ngày nay đã quá quen thuộc.

Ở một khía cạnh khác, chúng ta cũng có thể hiểu autotelic là những người hành động với sự thúc đẩy từ bên trong như tính tò mò. Những người này ít khi hoặc hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi những yếu tố bên ngoài như tiền bạc, quyền lực, sự thoải mái hay danh tiếng.

Autotelic sống khá độc lập, ít phụ thuộc vào môi trường và những quy chuẩn xã hội. Họ có xu hướng đắm mình hoàn toàn vào dòng chảy của công việc, gia đình và nghệ thuật, họ không quan tâm đến những thứ mà thế giới bên ngoài mang lại. Chính điều này đã tạo cho họ một khoảng không tự do trong cuộc sống của mình.

Nếu là một autotelic, bạn sẽ sở hữu những tính cách đặc trưng sau:

Không ngại thử thách

Autotelic luôn đón đầu bất kỳ thử thách nào. Họ sẽ dùng hết sức để thực hiện một công việc, ngay cả khi đó là một điều mới lạ mà họ chưa từng làm trước đây.

Sự thiếu phán đoán và sẵn sàng thử những điều mới đồng nghĩa với việc họ có thể tiếp cận bất kì nhiệm vụ nào với một tâm trí cởi mở và tìm ra những phương pháp mới, phương pháp thay thế để hoàn thành những nhiệm vụ này. Sự cởi mở này sẽ khiến một autotelic cảm thấy phấn khích cùng với cảm giác cực kỳ thỏa mãn nếu họ có thể hoàn thành tốt công việc.

Sự tập trung cao độ

Khi bắt đầu làm một việc gì đó, autotelic có thể đi vào trạng thái tập trung cao độ, ngăn bộ não của mình suy nghĩ về bất cứ điều gì khác. Đây chính là một trong những yếu tố quan trọng khiến họ có thể thực hiện được mục tiêu của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến con người ta xao nhãng chính là khi họ để tâm quá nhiều về việc người khác sẽ nhìn họ thế nào, nhưng một người có tính cách autotelic sẽ không. Thay vào đó, họ sẽ hết lòng thực hiện những gì mình đã đặt ra.

Sự tập trung này mãnh liệt đến mức khiến họ quên mất thời gian, thậm chí là cả bản thân mình vì chỉ đăm đăm vào việc mình đang làm. Nếu một autotelic đang làm việc thì bạn không nên trò chuyện với họ vào lúc này, họ sẽ không nghe thấy gì đâu.

Trực giác đáng kinh ngạc

Ngay cả khi một autotelic chưa bao giờ thực hiện loại nhiệm vụ này trước đây, họ cũng sẽ nhanh chóng tìm ra hướng giải quyết một cách dễ dàng. Những giải pháp này này không hề rập khuôn, đi theo cái sẵn có và thậm chí có phần kì quặc. Nhưng một khi nhiệm vụ được hoàn thành, nó luôn được làm ở mức độ hoàn hảo nhất có thể.

Trực giác này là một yếu tố khiến autotelic trở thành những nhà lãnh đạo tuyệt vời vì họ biết cần phải làm những gì và họ có thể nhanh chóng tìm ra phương pháp thích hợp để thực hiện nó.

Sự hài lòng

Autotelic không tìm kiếm sự hài lòng vật chất điển hình như hầu hết những người khác. Thay vào đó, sự hài lòng mà họ hướng đến là những gì bên trong, những thứ mạnh mẽ hơn rất nhiều. Điều này cho phép họ hành động và tìm kiếm những trải nghiệm chỉ mang lại lợi ích cho mình.

Các trải nghiệm này hầu hết không thể đánh đổi được bằng vật chất thông thường. Chính vì vậy, họ có được cảm giác tự do hơn khi không bị ràng buộc bởi các quy chuẩn thành tích bên ngoài.

Autotelic có thể tận hưởng cuộc sống ngay cả khi hoàn cảnh khách quan có bạo lực và tục tĩu. Kiểm soát được tâm trí có nghĩa là bạn có thể tìm thấy niềm vui trong hầu hết những sự việc xảy ra. Tuy nhiên, để đạt được sự kiểm soát này đòi hỏi sự quyết tâm và kỉ luật, sự rèn luyện và học hỏi các kĩ năng khiến con người ta tốt hơn mỗi ngày.

Vậy nếu là một autotelic, bạn cần phải làm gì để duy trì và phát huy điều đó:

Bắt đầu với việc tìm cho mình một nhiệm vụ

Hãy làm những gì bạn biết chắc rằng mình thực sự thích, như vẽ tranh hoặc chơi nhạc cụ. Bắt đầu với cái mình thích sẽ giúp bạn dễ tập trung hơn, từ đó bạn sẽ dần bị cuốn vào dòng chảy của một autotelic. Một khi bạn đã quen với điều này, hãy tiếp tục với những thử thách khó nhằn hơn, những việc bạn không ưa thích chẳng hạn.

Đặt ra những mục tiêu cần hoàn thành

Một autotelic có thể tự học cách đưa ra các quyết định mà không hề hoảng loạn hay lo lắng. Ngay khi bạn tìm được một chuỗi các hành động để hoàn thành mục tiêu và thử thách, bạn nên tiếp tục trau dồi các kĩ năng cần thiết để biến kế hoạch thành hành động. Và để làm được điều này, một autotelic cần chú ý đến kết quả của các hành động của mình.

Sự khác biệt lớn nhất của một autotelic và những người khác đó là họ biết rõ chính mình là người đã lựa chọn đích đến. Những gì họ làm không hề ngẫu nhiên hay bị tác động bởi các quy chuẩn bên ngoài.

Hành động

Sau khi lựa chọn được chuỗi hành động cần thực hiện, autotelic sẽ đắm chìm vào những gì họ muốn làm. Để thực hiện việc này một cách thành công, bạn cần học cách cân bằng các cơ hội hành động và các kỹ năng mà mình sở hữu.

Tìm ra mạng lưới liên hệ giữa những gì môi trường cần và những gì mình có thể làm là một trong những yếu tố chính giúp autotelic thành công đạt được mục tiêu đã đề ra.

Các yếu tố để hình thành nên tính cách autotelic được liên kết bởi quan hệ nhân quả. Không quan trọng bạn bắt đầu từ đâu, xác định mục tiêu, phát triển kĩ năng hay luyện tập sự tập trung. Một khi bạn đã bắt đầu, dòng chảy của autotelic sẽ giúp bạn tiếp cận với những yếu tố còn lại một cách dễ dàng hơn.