Từ vụ \'Thanh Trâm Hành\' của Dương Tử - Ngô Diệc Phàm: Phiên vị là gì, vì sao lại tranh đoạt gay gắt?

Theo định nghĩa khái quát từ BaiduBaike, phiên vị là thứ tự sắp xếp tên tuổi của diễn viên trong phim ảnh. Nhất phiên là vị trí đứng thứ nhất, nhị phiên là vị trí đứng thứ hai. Thông thường phiên vị được xếp dự vào sức ảnh hưởng của diễn viên, không liên quan đến tỉ lệ phân cảnh thực tế trong phim của chính người đó. Diễn viên đứng nhất phiên phải chịu trách nhiệm về sự thành bại của phim.

Trong giới điện ảnh và truyền hình, rất nhiều diễn viên tên tuổi đều muốn đứng nhất phiên, thế nên vấn đề cạnh tranh phiên vị diễn ra như một chuyện đương nhiên. Khán giả tự hỏi, ngoài thể hiện vị trí của người đó trong giới, phiên vị có bao nhiêu phần quan trọng?

Nguồn gốc của hai chữ phiên vị

Hai chữ phiên vị vốn bắt nguồn từ cách nói của Nhật Bản. Ở quốc gia này, phim ảnh không nhấn mạnh vào cách nói nam chính nữ chính mà phân định rõ ràng diễn viên chính thứ nhất, tức nhất phiên và diễn viên chính thứ hai, tức nhị phiên. Khi xuất hiện trường hợp diễn viên góp mặt trong phim có địa vị cao hơn diễn viên chính, người ta thường nói rõ là "với sự góp mặt đặc biệt" hoặc "với sự tham gia đặc biệt".

Trong những năm gần đây, hai từ phiên vị trở nên phổ biến trong giới điện ảnh và truyền hình Trung Quốc nhằm đánh dấu thứ tự diễn viên xuất hiện trong các hoạt động tuyên truyền. Ai giữ vai trò dẫn đầu diễn chính dĩ nhiên sẽ được đứng vị trí trung tâm trong poster tuyên truyền, tuy nhiên họ có trách nhiệm về chất lượng và uy tín của toàn bộ tác phẩm. Do đó, phiên vị được sắp xếp theo sức ảnh hưởng để lôi kéo khán giả, không phải theo tỷ lệ thực tế các cảnh quay của nghệ sĩ trong bộ phim.

Nghệ sĩ dẫn dắt diễn chính luôn gắn liền với vinh nhục của bộ phim, ví như Hoàng Bột, dẫn dắt diễn chính trong nhiều phim điện ảnh ăn khách và có đánh giá tốt nên được mọi người phong thành "Ảnh đế 5 tỷ", đây là niềm vinh quang.

Ngược lại, nếu diễn viên đóng chính bị đánh giá tệ, sẽ chịu rủi ro về khả năng đứng nhất phiên trong tác phẩm tiếp theo, sức ảnh hưởng thu hẹp hơn.

Tranh chấp phiên vị

Trong phim điện ảnh Hai Chú Hổ công chiếu vào 29/11/2019 đã xảy ra tranh cãi từ khán giả về vấn đế phiên vị giữa hai diễn viên chính Cát Ưu và Kiều Sam. Đây là phẩm do Triệu Vy sản xuất kiêm diễn xuất, Lý Phi làm đạo diễn, Tiêu Chiến hát ca khúc chủ đề.

Cát Ưu phát biểu thẳng thắn tại cuộc họp báo rằng anh không phải nhất phiên, Kiều Sam mới là người dẫn dắt diễn chính. Thực tế, Kiều Sam có nhiều đất diễn hơn Cát Ưu, tác phẩm cũng thiết lập vị trí song nam chủ (hai nam chính) nhưng dựa vào danh tiếng, sức ảnh hưởng, địa vị, tài tử Cát Ưu vẫn được xếp nhất phiên.

Đạo diễn Lý Phi bày tỏ "Là một đạo diễn, đời này được hợp tác với Cát Ưu, tôi cảm thấy rất đáng". Triệu Vi chia sẻ, lý do cô góp mặt thêm trong tác phẩm này là vì nhân vật mà bản thân đảm nhận sẽ được Cát Ưu gửi trọn tình yêu, mặc dù đây là lời nói đùa tinh tế, nhưng lại thể hiện rõ cách mọi người xem Cát Ưu như là át chủ bài. Kiều Sam cũng ngưỡng mộ "Đại gia (Cát Ưu) ở đây, đại gia mãi mãi là người dẫn dắt diễn xuất, đưa chúng ta tiến về phía trước".

Trường hợp của nam diễn viên thực lực Cát Ưu cho thấy rõ điều kiện để đứng ở phiên vị thứ nhất ra sao, sẽ không liên quan đến việc phim xoay quanh diễn viên nào, ai có nhiều đất diễn hơn.

Trước Hai Chú Hổ, phim điện ảnh Nguyện Vọng Nhỏ Bé do Bành Dục Sướng, Vương Đại Lục, Ngụy Đại Huân đóng chính từng chiếm cứ hot search nhiều ngày vì vấn đề tranh giành phiên vị. Công ty sản xuất đều ký hợp đồng nhất phiên cho cả Bành Dục Sướng và Vương Đại Lục khiến bản thân Bành Dục Sướng bất mãn, đơn phương huỷ hợp đồng vì công ty vị phạm giao kèo giữa hai bên.

Phim truyền hình Thanh Trâm Hành đang rục rịch khởi quay cũng tranh chấp vấn đề phiên vị giữa Ngô Diệc Phàm và Dương Tử. Nhiều người cho rằng xét theo sức ảnh hưởng, Ngô Diệc Phàm nên đứng nhất phiên. Nhưng số khác lại khẳng định, Dương Tử có cả sức ảnh hưởng và năng lực diễn xuất trong giới phim ảnh nên cô không thể đứng ở phiên vị thứ hai, thậm chí vì Thanh Trâm Hành xoay quanh nữ chính nên vị trí nhất phiên phải thuộc về cô.

Tuy nhiên, đáng nói là Ngô Diệc Phàm từng góp mặt trong phim Hollywood, nên dù đất diễn của anh không nhiều, vẫn có thể đứng nhất phiên. Xem lại trường hợp của tài tử Cát Ưu điều này hoàn toàn có thể lý giải.

Hoặc là nói rõ hơn, trong phim truyền hình Hoa Thiên Cốt trước đây, mặc dù nội dung từ nguyên tác đến kịch bản chuyển thể đều xoay quanh nữ chính Triệu Lệ Dĩnh nhưng phiên vị thứ nhất nghiễm nhiên thuộc về nam chính Hoắc Kiến Hoa. Anh có thể ít đất diễn hơn nhưng danh tiếng, địa vị trong giới và sức ảnh hưởng lúc bấy giờ đều cực kì cao.

Năm 2018, phim truyền hình Trúc Mộng Tình Duyên (tên cũ Cự Tượng) cũng diễn ra màn tranh đoạt phiên vị, nhưng dù Dương Mịch có sức ảnh hưởng mạnh, nhiều tác phẩm tiêu biểu, địa vị cao, cô vẫn bị xếp sau Hoắc Kiến Hoa.

Hầu hết các tiểu thuyết ngôn tình đều tập trung nhân vật nữ chính nhưng điều này không có nghĩa nhất phiên trong phim truyền hình đều thuộc về diễn viên đảm nhận vai nữ chính.

Trong một số trường hợp, vì khó phân định nghệ sĩ nào thắng vị trí nhất phiên nên nhà sản xuất hay nhà đài thường chú thích rõ tên tuổi mỗi người được xếp theo thứ tự bảng chữ cái, hay tạo ra cái gọi là bình phiên (phiên vị ngang nhau).

• 

• 

Dẫu vậy, có những trường hợp tranh chấp phiên vị không hồi kết, hoặc lấp lửng không phải do không ai thua kém ai mà đó là một chiêu trò để tạo lực chú ý cho bộ phim. Tác phẩm Thanh Trâm Hành đang khiến khán giả hoài nghi về việc né tránh sắp đặt phiên vị để tạo chủ đề bàn luận.

Phiên vị quan trọng tuỳ theo khía cạnh

Trên thực tế, phiên vị hiện tại không phải là vấn đề bề mặt đơn giản rằng ai có sức ảnh hưởng hơn sẽ đứng nhất phiên và ngược lại hễ ai đứng nhất phiên người đó có sức ảnh hưởng hơn.

Các minh tinh lẫn fandom tranh giành phiên vị thực chất còn vì muốn khẳng định giá trị thương mại bản thân. Phiên vị càng cao, cơ hội được các nhãn hàng tìm đến càng nhiều.

Dẫu vậy Vu Chính từng nói giá trị bản thân nên được chứng minh qua thực lực diễn xuất. Thế nên phiên vị cao nhưng không có diễn xuất, tạo ra đánh giá không tốt dễ đánh mất cơ hội hợp tác với nhãn hàng.

Lưu Đức Hoa cũng từng đứng phiên vị xếp sau Cảnh Điềm trong phim điện ảnh Trường Thành nhưng anh nói với fan: "Chỉ cần các bạn cảm thấy tôi quan trọng, sắp xếp ở đâu, tôi cũng không quan tâm".

Một diễn viên thực thụ có lẽ nên giống Cát Ưu và Lưu Đức Hoa, không đặt nặng chuyện phiên vị, mà xem trọng nhân vật lẫn kịch bản phim. Nếu phim hay, nhân vật hợp, dù đứng ở phiên vị thứ ba hay phiên vị thứ 4 đều nhận được đánh giá cao, ví như Đường Nghệ Hân trong phim điện ảnh Tru Tiên I, hay Địch Lệ Nhiệt Ba trong phim truyền hình Người Tình Kim Cương. Nếu phim tệ, lại còn vướng lùm xùm tranh đoạt phiên vị trước đó, dễ biến thành trò cười sau phát sóng.

Nhìn chung những trận xé phiên vị đa phần đều diễn ra giữa các tiểu hoa và tiểu sinh mà ít thấy giữa các diễn viên gạo cội, bởi lẽ những người đã có thâm niên trong nghề đều hiểu một quy luật ngầm rằng nếu thực lực không đủ, phiên vị có cao đi chăng nữa cũng vô ích.

Trong phim ảnh, phiên vị mang đến nhiều hào quang và sự chú ý nhưng đã trong phim ảnh diễn xuất mới thực sự là thứ giúp người ta toả sáng và được quan tâm nhiều hơn.