Biểu tượng 12 cung Hoàng Đạo (Kỳ 2): \'Heavenly Bull\' - Khi thần Zeus hóa bò và sự tích cung Kim Ngưu

Kim Ngưu là cung thứ 2 trong số 12 cung Hoàng Đạo, chòm sao này được ghi nhận rất sớm trong lịch sử nhân loại, biểu tượng con bò cũng là một trong những biểu tượng cổ xưa nhất mà con người từng biết đến, nhiều bằng chứng khảo cổ từ 4000 - 1700 trước Công Nguyên đã chứng minh điều này.

Trong thiên văn học của người Babylon cổ xưa, chòm Kim Ngưu với biểu tượng đầu bò còn được gọi là "The Bull of Heaven" (Thiên Ngưu), khái niệm về chòm Kim Ngưu thậm chí đã có từ rất lâu trước khi bất kỳ một câu chuyện thần thoại Hy Lạp nào xuất hiện.

Để hiểu rõ biểu tượng của cung Kim Ngưu, chúng ta cần quay ngược lại thời huy hoàng của văn hóa Lưỡng Hà, thông qua câu chuyện về vị vua Gilgamesh.

Vua Gilgamesh và cuộc chiến với bò thần Gugalanna

Sử thi Gilgamesh là thiên anh hùng ca của nền văn hóa Lưỡng Hà, cũng là tác phẩm văn học cổ nhất và văn tự tôn giáo cổ thứ 2 trên thế giới chỉ sau văn tự Kim tự tháp ai Cập. Sử thi được viết dưới dạng 5 bài thơ về hành trình của Gilgamesh - một á thần và là vua của thành bang Uruk cổ đại được khắc trên nhiều phiến đất sét khác nhau.

Chi tiết con bò thần, hay Thiên Ngưu, được nhắc đến ở phiến đá thứ 6. Chuyện kể rằng nữ thần của sắc đẹp, tình yêu, chiến tranh và dục vọng trong tín ngưỡng của người Babylon là Ishtar (còn được gọi là Nữ vương Thiên Giới trong văn hóa Lưỡng Hà), bà muốn có được tình yêu với Gilgamesh mạnh mẽ và đề nghị anh ta hãy trở thành chồng của mình. Tuy nhiên, Gilgamesh từ chối vì Ishtar có tiền lệ đối xử tệ bạc với chồng.

Bị Gilgamesh khước từ, Ishtar cảm thấy bị xúc phạm và nhờ cha mình là thần bầu trời Anu gửi một con bò đực khổng lồ tên Gugalanna xuống tàn phá mặt đất. Con bò này rất hung tợn, nó uống sạch nước sông Euphrates và khiến đầm lầy cũng phải cạn khô. Thấy thành bang Uruk của mình bị hủy hoại, Gilgamesh nổi giận và cùng với bạn thân là Enkidu giết chết con bò Gugalanna bằng tay không.

Sau khi chiến thắng, cả hai hiến tế một phần con bò cho thần mặt trời Shamash. Về phần Ishtar, bà khóc lóc khi thất bại trước hai người anh hùng. Enkidu thấy thế liền ném phần còn lại của con bò Gugalanna vào mặt Ishtar (tức ném lên trời) và chửi mắng Ishtar. Phần còn lại của con bò lúc này chính là thân trước, nó biến thành chòm sao Kim Ngưu.

Đó là lý do mà chòm Kim Ngưu chỉ được mô tả là có hình dáng của đầu hoặc nửa thân trước của con bò.

Một lần vụng trộm của thần Zeus

Mặc dù câu chuyện trong thần thoại Hy Lạp xuất hiện sau trường thiên về Gilgamesh, tuy nhiên nó lại được biết đến nhiều hơn, một phần cũng do sự phổ biến của thần thoại Hy Lạp.

Chuyện kể rằng khi thần Zeus bay qua xứ Phoenicia (dọc theo eo biển Liban, Syria, và bắc Israel ngày nay), ông nhìn thấy cô gái xinh đẹp là Europa - con gái vua Agenor của Tyre. Để tiếp cận người đẹp, Zeus biến thành một con bò đực tuyệt đẹp có bộ lông trắng rồi trà trộn vào đàn bò của vua Agenor.

Europa nhanh chóng bị thu hút bởi con bò đặc biệt này, cô đến vuốt ve nó và thậm chí cưỡi lên lưng nó. Zeus chỉ chờ có thế liền nhảy xuống biển và bơi thẳng ra khơi. Europa chỉ còn cách bám lấy lưng bò để không bị rơi xuống biển và chết đuối. Con bò bơi đến đảo Crete, tại đây Zeus đã biến lại nguyên hình và ân ái với người đẹp.

Dưới sự cho phép của Zeus, Europa trở thành nữ hoàng đầu tiên của đảo Crete, cô sinh cho Zeus 3 người con là Minos, Rhadamanthus và Sarpedon - cả 3 người này đều trở thành 3 phán quan của địa ngục sau khi họ chết.

Trước khi rời đi, Zeus còn tặng cho Europa 3 món quà. Thứ nhất là Talos - 1 người khổng lồ bằng kim loại vận hành bởi phép thuật, nó đi tuần ở đảo Crete 3 lần mỗi ngày và giúp Europa chống lại những kẻ xấu xâm nhập lên đảo.

Món quà thứ hai là chú chó Laelaps, một con chó săn thiện nghệ và trung thành, nó không bao giờ thất bại khi săn bất kỳ con mồi nào. Về sau, khi Laelaps đi săn con cáo xứ Teumessia - cũng là một con vật ma thuật, con cáo này không bao giờ bị bắt được. Đây là một nghịch lý, khi con vật không bao giờ thất bại khi đi săn lại đuổi theo con vật không bao giờ có thể bị săn. Zeus quá đau đầu vì cặp đôi này nên đã biến cả hai thành đá rồi quẳng lên trời, chúng trở thành chòm sao Chó Lớn (chó Laelaps) và Chó Nhỏ (con cáo).

Món quà thứ 3 là Pilum - một ngọn giáo không bao giờ phóng trượt. Cuối cùng, Zeus tạo hình chòm sao Kim Ngưu ở trên trời, xem như kỷ niệm về một cuộc tình viên mãn với Europa (khi con bò bơi trên biển, chỉ có thân trên của nó được nhìn thấy phía trên mặt nước, lý giải cho việc chòm Kim Ngưu chỉ có nửa thân trước của con bò). Còn tên của công chúa Europa về sau được dùng để đặt tên cho lục địa Châu Âu (Europe).

Bởi vì tượng trưng cho tình yêu của Zeus và Europa, người thuộc cung Kim Ngưu được cho là hào sảng, phóng khoáng, đáng tin cậy, trung thành, giàu tình cảm và kiên nhẫn. Tuy nhiên, họ lại rất cố chấp và thường bất chấp để đạt được mục đích.

Đọc thêm: Series "Biểu tượng 12 cung Hoàng Đạo" trên Lostbird.vn