Lucien Lelong: Vị cứu tinh của thời trang cao cấp Pháp

Paris là cái nôi của haute couture, đó là điều không phải bàn cãi. Nhưng sẽ ra sao nếu thời trang Pháp không có Lucien Lelong? Rất có thể "thủ phủ" của thời trang ngày nay sẽ là... Berlin (Đức)!

Lucien Lelong (11/10/1889 – 11/5/1958) là một NTK người Pháp nổi tiếng trong thập niên 20 - 40. Cuộc đời ông như đã được định sẵn cho thời trang: cha mẹ ông - Arthur Lelong và Éléonore Lambelet sở hữu một cửa hàng thời trang nhỏ mang tên A.E. Lelong từ cuối thế kỉ 19. Lucien Lelong thiết kế những sản phẩm đầu tay cho thương hiệu vào năm 1907, khi chỉ mới 18 tuổi.

Tuy có gia thế về thời trang nhưng Lelong chưa bao giờ học bài bản về lĩnh vực này. Thay vào đó, ông theo học và tốt nghiệp tại trường Nghiên cứu Kinh doanh ở Paris. Ông được kêu gọi tham chiến vào năm 1914, chỉ vài ngày trước khi trình làng BST đầu tay cho thương hiệu của gia đình. Lucien Lelong phục vụ với tư cách là sĩ quan tình báo cho quân đội Pháp đến năm 1917, khi bị mảnh đạn bắn vào mặt. Chiến tranh kết thúc, ông trở lại thế giới thời trang. Năm 1921, ông đổi tên thương hiệu sang tên mình - Lucien Lelong.

Một doanh nhân khôn khéo:

Với tấm bằng kinh doanh, ông đã thể hiện khả năng quản lý và tiếp thị tài tình trong suốt sự nghiệp mình. Lelong thường yêu cầu những khách hàng làm người mẫu cho các thiết kế của mình để được giảm giá. Chiến lược quảng cáo này đã giúp cho nhà mốt phát triển mạnh mẽ. Đến năm 1926, ông đã thuê 1.200 nhân viên và chuyển đến số 16 Rue Matignon, gần đại lộ Champs-Elysées. 

 Ông không thực sự tự mình thiết kế bất kỳ sản phẩm may mặc nào mà chỉ giám sát các thiết kế. Thay vào đó, Lelong có một mong muốn là công nghiệp hóa thời trang cao cấp.

Vị cứu tinh của thời trang cao cấp Pháp:

 Vào cuối những năm 30, thời trang Paris gặp rất nhiều trở ngại. Mỹ áp dụng các loại thuế nhập khẩu mới đối với hàng may mặc Pháp nhằm khiến cho người dân Mỹ ủng hộ hàng nội địa. Lucien Lelong được bầu làm chủ tịch của Chambre Syndicale de la Haute Couture vào năm 1937, đã dẫn dắt thời trang cao cấp Pháp vượt qua giai đoạn khó khăn này và thành công thoát khỏi sự chiếm đoạt của Đức.

Thời trang Pháp khi đó đã chịu tổn thất lớn và vẫn tiếp tục gắng gượng. Nhưng khi chiến tranh nổ ra vào ngày 3/9/1939, các hãng thời trang cao cấp đóng cửa hoặc dời đi: Mainbocher và Schiaparelli dời đến Mỹ, Vionnet đóng cửa vĩnh viễn... Sau khi Pháp bị Đức xâm lược, lực lượng Đức Quốc xã đã gây sức ép mạnh mẽ nhằm chiếm đoạt ngành công nghiệp haute couture của Pháp. Ngày 20/7/1940, 5 sĩ quan Đức Quốc xã đến trụ sở của Chambre Syndicale để "kiểm tra". 5 ngày sau, họ đột nhập vào tòa nhà và chuyển toàn bộ kho lưu trữ sang Đức. Theo kế hoạch của Đức Quốc xã, các nhà may của Paris sẽ được chuyển đến Đức hoặc Áo - nơi họ sẽ đào tạo một thế hệ thợ may mới người Đức, các NTK Pháp cũng sẽ bị chuyển đi. Đức Quốc xã kỳ vọng trong vòng một thế hệ, haute couture sẽ là của Đức.

 Lucien Lelong - trên cương vị là chủ tịch của Chambre Syndicale, chịu trách nhiệm đàm phán với quân Đức. Ông chỉ ra rằng kế hoạch không khả thi. Thời trang Pháp phụ thuộc vào hàng nghìn nghệ nhân lành nghề trong các xưởng may nhỏ, mỗi người chuyên hoàn thiện một chi tiết nhỏ, chẳng hạn như người thêu, người thì đính kết, v.v... Ông giải thích rằng những kỹ năng này không thể dạy hoặc truyền lại trừ khi đã trải qua nhiều thế hệ làm việc tỉ mỉ, phải mất nhiều thập kỷ mới đạt được trình độ thủ công xứng tầm với haute couture. Trong khoảng 4 năm, Lelong đã thương lượng với quân Đức để thời trang cao cấp Pháp được duy trì và hoạt động, mặc dù ở mức độ hạn chế hơn nhiều. Đức quốc xã cuối cùng đã nhượng bộ và trả lại kho lưu trữ, nhưng với điều kiện lực lượng lao động của haute couture phải nhập ngũ. Quân Đức yêu cầu 80%, Lelong đàm phán xuống còn 5%. Ông đã cứu hơn 12.000 thợ may khỏi bị quân Đức trục xuất trong Thế chiến thứ hai và thành công bảo tồn di sản nghề thủ công Paris. Và Paris vẫn giữ vững ngôi vị kinh đô thời trang của thế giới cho đến tận ngày nay. 

Sau khi Pháp được giải phóng, có tin đồn rằng Lucien Lelong đã cấu kết với quân Đức. Ông bị đưa ra xét xử và được tòa tuyên vô tội. Thẩm phán phán quyết rằng Lelong chỉ nhân nhượng với Đức Quốc xã để cứu di sản văn hóa của Pháp và công việc của người lao động.

Những năm tháng cuối cùng của Lucien Lelong:

Sau khi thành công bảo vệ haute couture, Lucien Lelong tập trung vào công việc kinh doanh của mình vào năm 1941, bổ nhiệm Christian Dior và Pierre Balmain làm NTK. Khoảng thời gian này, ông đến Mỹ để thuyết phục các khách hàng quay trở lại Paris nhưng thành công rất ít. Chỉ khi cậu học trò Dior cho ra mắt BST New Look vào năm 1947, họ mới ồ ạt quay trở lại. Năm 1948, Lelong nghỉ hưu vì sức khỏe yếu, chỉ tiếp tục kinh doanh nước hoa. Ông qua đời vào 10 năm sau đó (1958). 

Nguồn: Vogue, Catwalk Yourself, refashioning history, The Telegraph.