HỘI CHỨNG EROTOMANIA - KHI MỘT NGƯỜI LUÔN “ẢO TƯỞNG” RẰNG CÓ AI ĐÓ ĐANG SI MÊ HỌ SÂU ĐẬM

Việc bạn “crush” một ai đó và đôi khi nhìn ngắm và theo dõi họ, song lại nghĩ họ cũng có thể thích lại mình, hay Theo dõi mình, hay bày tỏ tính hiệu bật đèn xanh với mình có lẽ là một điều thường thấy. Nhưng nếu những dấu hiệu đó lên đến mức độ ám ảnh và có dấu hiệu của hoang tưởng, thì hãy xem qua hội chứng Erotomania nhé!

Hội chứng này còn được biết đến với tên gọi “hội chứng Clérambault” - một hội chứng tâm thần với đặc trưng là người mang hội chứng này có niềm tin ảo tưởng rằng một ai đó đang yêu họ sâu đậm, và đặc biệt người kia thường đến từ tầng lớp cao, có địa vị xã hội, hoặc người nổi tiếng được nhiều người biết đến.

Hội chứng này được giải thích bởi nhà tâm thần học người Pháp G.G. De Clerambault vào năm 1885 , hội chứng này lúc đó thường xuất hiện ở các cô gái trẻ (và có cả ở các chàng trai) nghĩ rằng có một người đàn ông kiệt xuất nào đó si mê họ mãnh liệt. Họ nghĩ rằng ngôn ngữ cơ thể của người kia như đang “thả thính” họ dù rằng người kia không hề có ý đó. Họ phát triển một quá trình suy nghĩ và ảo tưởng phức tạp về người kia, về tình yêu mà người đó dành cho họ, ảo tưởng về việc người kia theo đuổi họ và họ không thể thoát khỏi “nanh vuốt” tình cảm của người đó.

Hội chứng này có thể tồn tại trong khoảng thời gian vài ngày, vài tuần, vài tháng dưới dạng có thể tái phát và thay thế bằng sự ảo tưởng của người đó về người khác.

Những ảo tưởng này thường được xem xét như những suy nghĩ không có thật, trong nhiều trường hợp, người mang hội chứng này còn thậm chí chưa gặp người kia bao giờ. Nhiều người còn có niềm tin rằng một người lạ nào đó chỉ mới gặp nhưng đã rơi vào lưới tình với họ. Họ tin rằng người kia đang cố gắng gửi những tín hiệu vô hình và bí mật dành riêng cho họ. Nếu người mà họ nghĩ rằng đang si mê họ là người nổi tiếng, thì “phương thức liên lạc gửi tín hiệu” của người kia đến họ sẽ thông qua tin tức báo chí, hoặc thần giao cách cảm.

DẤU HIỆU THƯỜNG THẤY CỦA EROTOMANIA

Người mang hội chứng này thường nhắc về người kia với tần suất liên tục. Họ còn bị ám ảnh bởi mong muốn được gặp hay nói chuyện với người kia để cả hai có thể bên nhau. Như ở trên đã nói, thường thì người kia không chú ý hay biết đến sự tồn tại của người mang tâm tư này. Những dấu hiệu thường có như:

- Ám ảnh với việc cập nhật và theo dõi tin tức của người mà họ nghĩ đang si mê họ, nếu “nửa kia” là người nổi tiếng hay nhân vật có ảnh hưởng.

- Liên tục gửi thư, thư điện tử hay quà tặng đến người kia.

- Kiên trì gọi điện thoại hay liên lạc với người kia.

- Lén lút theo dõi hoặc liên tục đi Theo một người nào đó

- Tự thuyết phục rằng “nửa kia” đang cố gắng giao tiếp với mình bằng hình thức bí mật thông qua ánh nhìn, cử chỉ, tin nhắn mật mã, qua tin tức và các chương trình truyền hình, phim ảnh hoặc mạng xã hội.

- Tự tạo ra các tình huống không có thực như việc người kia đang theo đuổi họ, đang theo dõi họ hay cố gắng liên lạc lại với họ.

- Cảm thấy ghen tuông khi “nửa kia” si mê họ nhưng lại có dấu hiệu liên hệ hay thân mật với “người tình” khác, hay người kia đang không chung thuỷ với họ.

- Cảm thấy mất hứng thú với những hoạt động khác trừ việc nói về “nửa kia” hoặc chỉ thích tham gia các hoạt động liên quan đến họ, hay người si mê họ.

HẬU QUẢ LÂU DÀI

Erotomania có thể xảy ra trong một thời gian dài hoặc ngắn và hậu quả xảy đến có thể là họ mất đi sự kết nối với hiện thực. Tinh thần họ như được “nghỉ ngơi” và ngắt khỏi hiện thực, họ có thể nghe thấy giọng nói, nhìn thấy ảo ảnh, các giác quan khác như ngửi thấy hay nếm được một điều gì đó không tương thích với hiện thực. Những dấu hiệu của việc này liên quan đến ảo giác - là một trong những dấu hiệu của nhiều bệnh tâm thần và có thể liên quan đến các rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt, rối loạn phân liệt và rối loạn lưỡng cực.

Những triệu chứng hưng cảm khác của rối loạn lưỡng cực (Bipolar disorder) như:

- Họ xuất hiện một nguồn năng lượng không bình thường khiến họ không thể ngủ hay nghỉ ngơi được.

- Họ tham gia vào nhiều hoạt động hơn mức bình thường

- Họ suy nghĩ, nói và nhắc đến nhiều chủ đề khác nhau trong một khoảng thời gian ngắn

- Họ có thể thực hiện những hành động mang rủi ro cao một cách đột ngột và nhanh chóng, không suy nghĩ kĩ, việc mà bình thường họ sẽ phải đắn đo kĩ. Ví dụ như như tiêu nhiều tiền mà không suy nghĩ hay làm việc gì đó mà không xin phép, ảnh hưởng đến cuộc sống và mối quan hệ với người khác.

Thậm chí các hành vi bốc đồng trong cơn hưng cảm hay ảo vọng còn khiến họ gây ra những hành vi khiến họ vướng phải tù tội, hoặc thậm chí gây ra hậu quả bi thương cho người đó hoặc người thân của họ. Chứng này còn có nguy cơ cao khiến người đó mắc phải rối loạn lo âu (Anxiety); bị phụ thuộc vào chấ.t kí.ch thích (drug or alcohol dependence) ; mang chứng rối loạn ăn uống (eating disorder) hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

CÁC TRƯỜNG HỢP CÓ THẬT

Trong nghiên cứu của Mishra và các đồng sự (2019) có nhắc đến một trường hợp có thật mang hội chứng này. Một chàng trai trẻ 23 tuổi, được đánh giá là một người bình thường và không mang các rối loạn gì, có khả năng kết bạn và xã giao cũng như sinh hoạt và đạt được các thành tích trong học tập. Nhưng sau đó anh ta mắc phải vấn đề này trong vòng 8 tháng ròng rã, và xuất hiện các triệu chứng đầu tiên sau 2 tháng khi bắt đầu tin rằng một cô gái cùng lớp yêu mình. Anh ta xuất hiện dấu hiệu của trầm cảm sau khi bị từ chối.

Một trường hợp khác được thảo luận trên psychologytoday bởi Ph.D Katherine Ramsland về một người hâm mộ của cô ca sĩ Mandonna. Vào tháng 5 năm 1995, một người đàn ông vô gia cư tên là Robert Hoskins với niềm tin rằng Madonna thực ra muốn làm vợ của anh ta, và họ là định mệnh của nhau. Anh ta thậm chí đã trèo tường vào nhà cô ấy ở Hollywood nhiều lần và bị phát hiện bởi vệ sĩ của cô. Anh ta cũng nhiều lần đe doạ cô một cách thô bạo trước khi bị bắt ra toà và bị tống giam 10 năm.

Từng có một câu chuyện về cô gái tên là Dương Lệ Quyên theo đuổi thần tượng Lưu Đức Hoa từng khiến dư luận xôn xao suốt thời gian dài. Thời trung học, cô từng bỏ học, từng thề rằng sẽ không kết hôn cho đến lúc gặp được thần tượng, chỉ ở nhà đọc tin tức, nghe nhạc của Lưu Đức Hoa. Sau đó, cô liên tục đòi hỏi cha mẹ phải chu cấp để theo đuổi thần tượng. Cha của cô đã phải bán nhà, ứng trước lương hưu, vay nặng lãi để cho con gái. Thậm chí bi kịch đến mức vì không khuyên can được con gái, cha của Dương Lệ Quyên nhảy sông tự vẫn, để lại di ngôn dài có ý trách cứ Lưu Đức Hoa và muốn nam thần họ Lưu cho con gái ông một cơ hội. (Theo tin tuc 24h)

Thông qua việc nghiên cứu về các trường hợp có thật của hội chứng này, các nhà tâm lý gợi ý rằng sự phát triển của truyền thông góp phần làm nghiêm trọng thêm trạng thái tinh thần cũng như kích hoạt niềm tin ảo tưởng trong những người mang hội chứng này. Việc mạng xã hội không có rào cản, cũng như dễ dàng quan sát và kết bạn cũng như theo dõi những người tưởng như xa vời khỏi cuộc sống, khiến một người dễ dàng tiếp cận thông tin của người khác.

Những sang chấn tâm lý, căng thẳng trong cuộc sống cũng như nguy cơ di truyền về rối loạn tâm thần cũng có thể là nguyên nhân khiến một người mắc hội chứng này. Các nghiên cứu vẫn chưa tìm ra nguyên nhân cụ thể dẫn đến hội chứng này, nhưng nhiều người đề xuất rằng với những người có lòng tự trọng thấp, cảm thấy mình ít giá trị. Họ sẽ có xu hướng tạo dựng những câu chuyện này để khiến bản thân cảm thấy tốt hơn. Stress hay mất đi một ai đó quan trọng gắn bó với 1 người cũng khiến họ cảm thấy có cảm giác an toàn với 1 ai đó có “quyền lực” và có sức ảnh hưởng hơn họ, họ có cảm giác rằng người kia đang bảo vệ và quan tâm họ từ xa.

GIẢI PHÁP

Hội chứng này liên quan đến những dấu hiệu tâm thần nặng như hoang tưởng, nhìn thấy ảo ảnh, hưng cảm,.. nên cần được giải quyết bởi các liệu pháp tâm lý bởi những nhà trị liệu tâm lý. Nếu người đó có triệu chứng nặng thì việc gặp nhà trị liệu để được kê thuốc và thực hiện các kế hoạch trị liệu là điều cực kì cần thiết và nghiêm trọng.

Nguồn: Psychological facts - Tâm lý học và xã hội học Việt Nam. Bài viết được đăng dưới sự cho phép của tác giả NGUYỄN LÊ HOÀI THƯƠNG.