Cuộc đời kỳ bí của Giulia Tofana - Bà trùm đường dây độc dược Sicily TK17

Giulia Tofana là nhà độc dược học sống vào TK17 tại Sicily, Ý. Bà liên kết một đường dây chuyên bán thuốc độc Aqua Tofana khét tiếng cho các phụ nữ muốn đầu độc người chồng bạo hành của họ. Nếu hay lướt Internet, hẳn bạn đã đâu đó thấy những bài viết và “fact” về Tofana, thế nhưng thông tin chênh lệch khá nhiều. Bài viết này sẽ lấy tư liệu từ nhà sử học uy tín Mike Dash, ông cũng tổng hợp tư liệu từ những nguồn tên tuổi như nhà văn hóa Salvatore Salomone-Marino và Alessandro Ademollo, bản thân những người này cũng truy vết về Tofana thông qua các căn cứ đáng tin như bản ghi từ tòa án.

Theo Salomone-Marino, Giulia sinh ra tại Palermo, thành phố thuộc Sicily, nước Ý. Ông cho rằng bà là con gái của một chuyên gia độc dược khác là Teofana Di Adamo, chính người này sáng chế ra Aqua Tofana và lấy tên mình đặt cho nó. Độc dược của Di Adamo giết người từ từ trong 3 ngày. Việc làm ăn của Di Adamo và cộng sự Francesca La Sarda phát đạt cho đến khi bị bắt và mang ra xét xử. Sicily lúc này vẫn còn là một phần của đế quốc Tây Ban Nha và chính phó vương Ferdinando Afán de Ribera đã đem hai người phụ nữ ra xử tử, bằng hình thức vô cùng phản cảm thậm chí so với chuẩn mực thời đó, đến các nhà sử học TK19 cũng phải nhăn mặt. Đó là cho phạm nhận vào bao tải và ném họ từ nóc tòa giám mục xuống, trước sự chứng kiến của dân chúng.

Giulia được cho là con gái của Di Adamo thông qua mối liên kết trong tên họ. Ở Sicily có một tục phổ biến đó là con gái lấy tên của mẹ làm họ của mình. Thế nên Giulia Tofana có thể là con gái Toefana Di Adamo. Có thể sau cái chết của mẹ, bà đã chạy trốn sang Rome (dân Sicily thời đó cũng hay chạy trốn sang các nơi khác vì chán ghét chính quyền) và tiếp tục điều chế độc dược. Bởi hoạt động của Giulia được ghi nhận lại sôi nổi nhất là tại Rome và chất độc khét tiếng này luôn gắn liền với thành Rome.

Trong nhật ký của một người đàn ông La Mã, Giacinto Gigli, viết rằng Giulia đến thủ đô cùng một phụ nữ trẻ hơn nhiều tuổi, Girolama Spara. Hai người có vẻ như chạy trốn từ Palermo sau một nỗ lực đầu độc thất bại. Họ tiếp tục vực dậy chuỗi kinh doanh bằng cách thuê thêm điều chế viên là Giovanna de Grandis và Maria Spinola, hai nhân viên sale Laura Crispolti và Graziosa Farina. Được biết, nguồn cung arsen của họ đến từ linh mục nhà thờ Sant’Agnese, một nhà thờ mới ở trung tâm thủ đô.

Và thế là 6 người hình thành nên đường dây điều chế, mua bán độc dược khét tiếng nhất thành Rome vào những năm 1650. Khác với nhiều thông tin ở nhiều nơi khác cho rằng Giulia Tofana bị bắt giữ và hành hình, sự thật có thể là bà qua đời do nguyên nhân tự nhiên vào năm 1651, yên bình khi ngủ, không bao giờ bị ai phát hiện về đường dây. Spara từ đó trở thành thủ lĩnh việc làm ăn.

Có rất ít manh mối về cách thức làm việc của băng nhóm này. Theo một số tài liệu ghi chép, Spara hay bán bùa phép và thuốc chữa cho các phụ nữ quý tộc ở Rome. Bằng cách này, bà tìm được khách hàng tiềm năng, biết được hôn nhân của ai không hạnh phúc. Những người này đủ tuyệt vọng để tìm đến phương thức cực đoan và biết giữ mồm giữ miệng. Nhà sử học Ademollo cũng nói rằng dù động cơ chính là tiền, thỉnh thoảng Spara cũng phát độc miễn phí cho những phụ nữ nghèo, những người tuyệt vọng vì bị chồng đánh đập, bạo hành.

Nỗi khiếp sợ Aqua Tofana vì thế cũng dâng cao tại Rome vào cuối những năm 1650. Một trong những nạn nhân nổi tiếng của độc dược này có thể nhắc đến Francesco Cesi, Công tước xứ Ceri và nó có liên quan đến người vợ cũng thuộc dòng dõi quyền quý Maria Aldobrandini, trẻ hơn ông 30 tuổi, xinh đẹp. Francesco rõ ràng là chết quá nhanh và đột ngột, nhưng không được tiến hành khám nghiệm tử thi. Không rõ Maria có thật sự ra tay đầu độc chồng không, chỉ biết là cô nhanh chóng bị gia đình giam lỏng để không rơi vào cuộc hôn nhân tai tiếng thứ hai với người tình không môn đăng hộ đối là Santinelli. 

Sau cái chết của Francesco thì khoảng 1 năm sau nhóm của Spara bị bắt. Làm thế nào hoạt động của họ được đưa ánh sáng thì có nhiều giả thuyết. Nhiều nguồn cho rằng băng đảng bắt đầu tham lam và quá tự tin, tiếp tay gây ra nhiều cái chết trong thời gian ngắn khiến ai cũng nhận ra. Hoặc theo nhà nghiên cứu Stuart Davis thì “Pope Alexander VII nhận ra một số lượng lớn những người phụ nữ cả già lẫn trẻ thú tội rằng họ đã đầu độc chồng mình bằng loại độc mới tác dụng chậm. Thậm chí người thường cũng nhận ra số lượng lớn các góa phụ”.

Nguyên nhân trực tiếp khiến băng nhóm suy tàn đó là mắt xích yếu, Giovanna de Grandis. Cô bị chính quyền túm gáy hết 3 lần, đến lần thứ 4 là bắt quả tang tại trận với chai thuốc độc giả dạng nước thánh trong tay, mà cô nói là thuốc chữa vết bớt cho một khách hàng. Tuy nhiên, các nhà cầm quyền La Mã chọn cách chơi khác hiếm thấy ở TK17, đó là thả De Grandis đi để lập cái bẫy khác công phu hơn nhằm túm gọn tất cả.

Theo đó, một phụ nữ quý tộc lấy tên giả là Marchesa Romanini được đưa vào thành, tạo danh tiếng bằng cách chuyển đến sống trong một dinh thự ở khu sầm uất nhất, sau đó thường xuyên đến thăm De Grandis. Ban đầu cô chỉ đến xem chiêm tinh, nhưng rồi giả vờ tham thở về hôn nhân không hạnh phúc, chấp nhận trả số tiền lớn cho một lọ Tofana. De Grandis đồng ý vụ mua bán và ngay khoảnh khắc diễn ra đổi chác, giới chức trách ập vào bao vây và 5 người phụ nữ bị bắt ra xét xử.

Kết quả xét xử được Ademollo tìm thấy trong kho lưu trữ thành La Mã, vào ngày 6/7/1659, Girolama Spara, Giovanna de Grandis, Maria Spinola, Laura Crispolti và Graziosa Farina bị treo cổ tại Campo di Fiori trước sự chứng kiến của người dân, một buổi hành hình công khai đông đúc chưa từng thấy. Được biết, 46 khách hàng của họ cũng bị xét xử. Khách hàng thuộc tầng lớp thấp bị bỏ tù hoặc đi đày, trong khi tầng lớp quyền quý hơn thì tống vào tu viện. Còn những người thuộc dạng quý tộc khủng như Maria Aldobrandini thì có chống lưng, để tên mình không bao giờ bị nhắc đến cùng vụ xử Spara. Linh mục cung cấp arsen cho Spara cũng hoàn toàn vắng bóng trong các tài liệu, có thể ông chưa bao giờ bị tra hỏi hay đem ra tòa.

Khác với số phận của những cộng sự, Giulia Tofana đã chết yên bình trên giường ngủ mà không bao giờ phải ra pháp trường. Cũng không giống như họ, thân thế và cuộc đời Tofana cũng chỉ như một bóng đen. Thứ rõ ràng nhất bà để lại, đó là thứ độc dược khiến cánh đàn ông kinh hãi một thời, nhất là những kẻ đối xử tồi tệ với vợ mình.

Nguồn tham khảo: Mike Dash History