Phép Tính Của Một Nho Sĩ: Đọc để biết trên văn đàn đương đại có những truyện ngắn hay đến thế

Phép Tính Của Một Nho Sĩ là tập truyện ngắn đầu tiên của Trần Vũ được in ở Việt Nam. Mình đã từng đọc kha khá các tác phẩm của những tác giả người nước ngoài gốc Việt. Và dù vô tình hay hữu ý, xu hướng viết về sự tha hương và những nhiễu động lịch sử đều được nhắc đến dù ít dù nhiều. Song, với tập truyện ngắn của Trần Vũ, những bức tranh vừa lạ vừa quen về Việt Nam cứ mở ra khiến mình bị thu hút từ đầu tới cuối. Tất cả các nhân vật trong truyện của Trần Vũ đều sống trong lịch sử, người đã ghi danh sử sách, cũng có những người bình thường mờ nhạt, nhưng họ đều mang trong mình những ám ảnh, tâm tư thuộc về thời đại. 

“C-h-ế-t trong sóng nước quê mình là một hạnh phúc. Sống vì quê, c-h-ế-t vì quê. Đã bao ngày chúng tôi tin vậy, từ khi lọt lòng, khi biết chạy nhảy qua các đồng rạ rồi trèo lên các gốc mận chia trái ngọt quê mình. C-h-ế-t khi tuổi trẻ ngập kín hồn là tuyệt phúc. Vì c-h-ế-t mà nụ cười vẫn tươi. Còn mang hồn nhiên thanh thoát.” 

Đây là thầy Chu Văn An đang thảo những nét chữ thẳng, đanh trên thất trảm sớ trong truyện ngắn cùng tên Phép Tính Của Một Nho Sĩ. Vẻ đẹp bất khuất của ông được hai hồn ma mô tả lại sao mà vĩ đại, sao mà huyền diệu đến thế. Hay kia là cái hào quang huyễn mộng từ gia phả nhà Trần trong truyện ngắn Gia Phả… Mà có khi, lại là cuộc đi săn vô hình nhiều bí ẩn của các nhà văn An Nam. Tập truyện này không tuyển tập những truyện theo chủ đề thống nhất, nhưng tất cả dường như đều bám lấy dòng chảy lịch sử để viết nên. 

Điều mình thích trong phong cách viết của Trần Vũ đó là có khi câu từ của ông dường như ve vuốt, có khi lại đanh thép, mãnh liệt tột cùng. Ông đan cài các chi tiết huyền ảo rất hay và dường như truyện ngắn nào cũng gài một số twist nho nhỏ. Trần Vũ cũng không ngần ngại viết về t-ì-nh d-ụ-c, hay viết về hình tượng một con người vang danh trong lịch sử. Cái không ngần ngại này đem đến sự phóng khoáng trong ngòi bút của ông. Đọc Trần Vũ, đôi khi mình bị choáng ngợp, đôi khi lại ngạc nhiên vì những thứ tình yêu, ám ảnh của các nhân vật. Những động chạm thể xác, tình yêu nam nữ, nữ nữ,... được mô tả có lúc mềm mại, có lúc lại mãnh liệt đau đớn. 

Cái hấp dẫn nữa trong truyện Trần Vũ là ông không khơi khơi cái sự thật hay nguồn cơn câu chuyện ra cho người đọc thấy. Nhiều chi tiết mình phải tự cảm nhận và tự đưa ra phán đoán, suy xét sau khi đọc xong. Ví như truyện ngắn Phố Cổ Hội An khai thác đề tài mà mình ghét nhất: ngoại tình. Nhưng Trần Vũ muốn nói lên điều gì ngoài những tâm tư tình cảm của các nhân vật? Về những vụng trộm âm thầm bên trong vẻ đẹp cổ kính của Hội An? Hay xa hơn, tác giả trỏ đến một viễn cảnh mà ở đó, các câu chuyện lịch sử được kể không chỉ để xây dựng những tình cảm lành mạnh, mà còn được dùng với những mục đích riêng. 

Rồi những ám ảnh của con người cá nhân mà Trần Vũ viết cũng khiến mình choáng ngợp. Trong truyện ngắn Trưa Nắng Hàm Ninh, Trần Vũ kể về một người đàn ông có sự ám ảnh sâu sắc với một thứ nước mắm tinh nguyên không pha tạp, bởi một thìa nước mắm cốt từng giúp ông sống sót cả tháng trời trong chuồng Cọp. Thiên nhiên, sông nước và núi non trên các trang viết Phép Tính Của Một Nho Sĩ đều bao bọc và có liên kết bền chắc với con người.

Theo mình, Phép Tính Của Một Nho Sĩ là một tập truyện đáng đọc. Đọc để thấy ngôn từ lưu loát mơn man khắp tâm trí. Đọc để khám phá những câu chuyện kể kì lạ đã diễn ra ngay dưới bầu trời quê hương. Đọc để một lần được bước vào cõi mơ mà ngỡ như đang ở thực tại (truyện thuộc thể loại fiction nhưng có nhiều chi tiết mình thấy ngờ ngợ như thể có thực vậy). Và đọc để biết thêm rằng trên văn đàn đương đại có những truyện ngắn hay đến thế.

Đánh giá cá nhân: 4.5/5.