Tận Cùng Là Cái C.h.ế.t - Đôi khi, c.h.ế.t chưa phải là hết

Thành thực mà nói, tuy là dân nghiện truyện trinh thám lâu năm, nhưng mình không tài nào nuốt nổi cái mô típ viết hàng tá truyện mà cứ dùng đi dùng lại một nhân vật chính của nhiều nhà văn gạo cội, điển hình như Conan Doyle với huyền thoại Sherlock Holmes hay Jeffery Deaver cùng gã thám tử tàn tật Lincoln Rhyme vậy. Và cũng bởi lẽ đó, mình sinh ra một niềm vui thích kì lạ: thích tìm đọc những tác phẩm “kém nổi” hơn của các nhà văn lớn. Nếu người người nhà nhà đua nhau đọc Sherlock Holmes, mình lại thu mình trong thế giới thất lạc của giáo sư Challenger. Và cuốn sách này, Tận Cùng Là Cái Chết của Agatha Christie, chính là một tác phẩm vượt khuôn khổ hay nhất mình từng đọc.

Lại một câu chuyện về Ai Cập cổ đại và Imhotep, nhưng không có xác ướp cũng như những lời nguyền khủng khiếp. Tận Cùng Là Cái Chết, đúng như cái tên của nó, xoay quanh những cái c.h.ế.t bất đắc kỳ tử và những vòng xoáy vô tận của tội lỗi. Các nhân vật lần lượt xuất hiện chỉ để bị nhấn chìm vào hố trũng đó. Bí ẩn trùng trùng bí ẩn. Nguy cơ trùng trùng nguy cơ. Ai sẽ là kẻ sống sót sau cùng? Kẻ thủ ác? Hay không một ai? 

Tiểu thuyết mở đầu bằng chuyến hồi hương của Renisenb sau cái chết bất đắc kỳ tử của người chồng yểu mệnh. Chào đón cô là những gương mặt thân thuộc: Đó là người cha Imhotep thủ cựu, chuyên quyền. Là anh cả Yahmose hiền lành nhu mì cùng người vợ Satipy quyền uy, lấn át. Là người anh thứ Sobek nổi loạn bên người vợ trầm tính Kait. Là cậu em út Ipy ngựa non háu đá. Ở đó còn có người bà hiền hậu Esa và cả Hori – người bạn thuở thiếu thời của Renisenb. Mọi chuyện vẫn yên lành như vậy, vẫn vẹn nguyên là hình ảnh cái gia đình đầm ấm mà Renisenb từng biết, cho đến khi một điều gì đó sắp lớn sắp xảy ra…

Điều gì đó chính là sự xuất hiện bất ngờ của người vợ lẽ trẻ đẹp tên Nofret. Với sắc đẹp quyến rũ và miệng lưỡi sắc sảo, cùng thói chua ngoa đanh đá khiến ai gặp cũng phải oán thán, ả ta nhanh chóng trở thành cái gai trong mắt gia đình Renisenb. Bầu không khí u ám ảm đạm trong căn nhà nay đã nhường chỗ cho lòng hận thù chung hướng về ả. Và kết quả, thật không ngoài mong đợi, một cái c.h.ế.t bí hiểm đã đến với ả. Cũng từ đây, câu chuyện bắt đầu đi vào giai đoạn cao trào, khi cái c.h.ế.t của Nofret thực ra chỉ là phát súng mở màn cho một loạt những cái c.h.ế.t liên hoàn sau đó của các thành viên trong gia đình của Renisenb. 

Toàn thể cốt truyện Tận Cùng Là Cái Chết được bao phủ bởi chất tâm linh huyền bí, ma mị đến ám ảnh. Đó là cái phông nền xưa cũ của Ai Cập cổ đại, một Ai Cập với những vựa lúa bạt ngàn, với sông Nile hùng vĩ, với những tập tục mê tín mà nay chỉ còn nằm lại dĩ vãng. Trên cái nền huyền ảo tựa chiêm bao đó, câu chuyện đã diễn ra, và ngày một thêm phần kì bí và ghê rợn hơn qua từng chương truyện. Từ những lời đồn thổi về bóng ma lai vãng của Nofret, hay những ảo ảnh mơ hồ về những nạn nhân kế tiếp. Màu sắc tôn giáo của cuốn sách này cũng được bộc lộ rất rõ rệt, tác động đến niềm tin của những nhân vật trong đó. Có người lung lay, hoang mang, lại có người như được khai sáng, và cũng không thiếu những sự hoài nghi cùng giễu cợt. 

Nhưng yếu tố độc đáo làm nên tác phẩm này, đó là nó không cần đến một vị thám tử đại tài như Hercule Poirot hay bà Marple để làm điểm nhấn cho toàn bộ mạch truyện. Thật vậy, xuyên suốt câu chuyện không có lấy một nhân vật phá án nào cả, hoặc cũng có thể nói, người đọc chính là vị thám tử bí mật cũng nên. Qua từng chương, câu chuyện cứ trải dài, lênh đênh trôi nổi như con thuyền không điểm đến cho đến tận cuối cùng. Nhân dáng kẻ thủ ác cứ thoắt ẩn thoắt hiện qua từng phân đoạn lẻ tẻ, buộc mình phải rất nhẫn nại để theo dõi sát sao từng tình tiết, đã có lúc mình rất muốn lật trang cuối để biết ngay chân dung kẻ thủ ác - nhưng nếu làm vậy thì mình tin rằng bản thân sẽ hoàn toàn mơ hồ về động cơ ẩn sâu của hắn. 

Đến cuối cùng, mọi thứ vỡ lẽ để mình đi đến kết luận cuối cùng, một kết luận đáng sợ về cái ác đã tồn tại từ lâu và ngấm ngầm sinh sôi nảy nở bên trong một gia đình thịnh vượng tưởng chừng như có nề nếp, quy củ, gia phong này. Sự xuất hiện của Nofret, hóa ra chỉ là mồi lửa để châm ngòi cho nó bộc phát và đưa sự sống về với cái chết. Cái ác đó, là sự điên loạn trong tâm trí và suy nghĩ của con người, là sự phức tạp trong tính cách và hành động của họ. Renisenb cũng đã rùng mình khi hiểu ra mọi sự, khi nhận ra phần tính cách thật, bản chất thật bên trong những thành viên của gia đình mình. Những gì cô đã từng ước ao – một cuộc sống giản đơn, bình dị, ở bên cạnh những người thân mà cô nghĩ rằng cô đã biết rõ từ lâu – bỗng chốc trở thành một kịch bản đáng sợ cho cái ác và sự nhẫn tâm hoành hành.

Gấp lại cuốn truyện sau một ngày đọc, mình có một suy nghĩ rằng: Tính cách con người thực sự khó lường, nó đổi thay khi hoàn cảnh tác động, và đừng vội tin một ai bởi họ vẫn luôn tạo ra cho chính mình vỏ bọc hoàn hảo. Chỉ đến khi cái ác đến với họ, len lỏi, xâm chiếm họ - dù là quyền lực, kim tiền, vật chất hay những dã tâm ẩn sâu bấy lâu mà họ luôn kiềm chế - họ sẽ không còn là chính mình nữa. 

ĐÁNH GIÁ: 4/5 

14/6/2022