Hiểu nhầm của lịch sử - Viên sùng Hoán thực ra là gian thần chứ không phải công thần như mọi người nghĩ.

Những người mê lịch sử, hay mê phim ảnh chắc không ai là không biết về Viên Sùng Hoán, danh tướng lỗi lạc nhà Minh đã bị Ngụy Trung Hiền hãm hại. Sau đó ông được người đời sau ca tụng, kẻ ví ông với những Nhạc Phi. Kêu ông sinh không đúng thời, kẻ lại ca ngợi ông lên mây xanh. Nhưng bạn có biết rằng, Viên Sùng Hoán chết không oan và chính lão chính là kẻ góp phần vào sự sụp đổ của Nhà Minh trong lịch sử Trung Hoa còn lý do là sao. Đọc đi nhá, chứ hãy khoan chửi vội. 

Sơ qua về Viên Sùng Hoán

Viên Sùng Hoán sinh năm 1584, quê ở Đông Hoản, tỉnh Quảng Đông. Ông vốn không phải là một võ tướng mà là quan văn, đỗ Tiến sĩ năm Vạn Lịch thứ 47 (1619) và được bổ làm quan huyện Vũ Hòa. Ông nổi danh với những việc như xin hoàng đế nhà Minh cho mình ra trấn thủ ở vùng quan ải Sơn Hải. Ở đây, ông lập nên nhiều phòng tuyến vững chắc như Ninh Viễn, Cẩm Châu để chống lại quân Nữ Chân. Viên Sùng Hoán đắp thành cao, hào sâu, bố trí nhiều đại bác, đã thủ vững trước nhiều đợt công phá của kỵ binh Nữ Chân. Trận đánh nổi tiếng nhất của ông có lẽ là trận Bắc Kinh khi ông mặc giáp thân chinh đánh bại Hoàng Thái Cực giải vây Bắc Kinh. Sơ qua như vậy thì chúng ta có thể thấy công lao của Viên Sùng Hoán ngút trời. Vậy vì sao ông lại được tôi gọi là kẻ góp phần vào sụp đổ nhà Minh ? 

Án oan Mao Văn Long

Nếu như bạn đã từng xem qua Bích Huyết Kiếm hay Lộc Đỉnh Ký thì có đoạn từng nhắc tới sự kiện Mao Văn Long bị Viên Sùng Hoán giết. Vậy sự tình vụ này ra sao ? 

Mao Văn Long sinh thời là một Võ Tướng của nhà Minh. Cuối thời Vạn Lịch, nhà Hậu Kim( mà sau này là nhà Thanh) chiếm lấy Liêu Đông, cả gia đình Mao Văn Long tại Liêu Đông đều bị giết, riêng ông, may mắn thay lúc đó lại được điều đến Sơn Hải Quan làm việc nên thoát nạn, từ đó Mao Văn Long rất căm thù Hậu Kim. Tháng 7 năm 1621, Mao Văn Long dẫn quân cảm tử vượt biển đột kích vào hậu phương của Hậu Kim, giành chiến thắng trong trận Trấn Giang, danh tiếng của ông từ đấy được biết đến. Sau đó ông chiêu mộ nạn dân chạy khỏi Liêu Đông làm binh lính, lập căn cứ ở Bì Đảo (một hòn đảo nằm ở phía bắc bán đảo Triều Tiên). Tại đây, lợi dụng mối quan hệ rộng rãi và am hiểu địa hình Liêu Đông, ông đã dẫn quân tập kích vào hậu phương của Hậu Kim, giành được nhiều thắng lợi và khôi phục được một số địa bàn thuộc bán đảo Liêu Đông. Năm 1622, nhà Minh cho thành lập trấn Đông Giang, Mao Văn Long được phong Tổng binh quan, lại được tăng viện thêm 8.000 quân. Từ năm 1622 đến 1624, Mao Văn Long liên tiếp được thăng thưởng, được ban cho Thượng Phương Bảo Kiếm, báo cáo và nhận lệnh trực tiếp từ hoàng đế.

Tài năng là vậy, nhưng đen đủi cho ông. Cùng thời ông lại có một Viên Sùng Hoán. Triết Lý chiến tranh của Mao Văn Long và tên họ Viên kia lại trái ngược với nhau. Nếu như Viên Sùng Hoán thiên về phòng thủ với triết lý thủ đến chết thì Mao Văn Long mang trong mình lối đánh sáng tạo, tiến công giành đất tổ, không làm khổ dân. Đối nghịch tất sinh mâu thuẫn. Năm 1629, ông bị Viên Sùng Hoán giết chết. Từ đó nhà Minh chính thức mạt vận. 

Ảnh hưởng từ việc giết Mao Văn Long

Giết Mao Văn Long đồng nghĩa với việc chặt đi cái thế chủ lực của nhà Minh trên chiến trường. Sau khi Mao Văn Long chết, tướng tá dưới trướng ông chia rẽ. Trấn Đông Giang do Mao Văn Long xây dựng cũng nhanh chóng mất vào tay nhà Hậu Kim. Cục diện trên bàn cờ đã hoàn toàn thay đổi. 

Nếu như bạn biết, cuối thời nhà Minh dân chúng đói khổ, giặc cướp liên miên. Chiến tranh với Hậu Kim đã làm quốc khố nhà Minh đi vào đường cùng cạn kiệt. Nếu như còn Mao Văn Long thì sẽ có 2 thứ được tạo ra giúp cho nhà Minh. Thứ nhất đó là có thể kết thúc cục diện Hậu Kim liên tục xâm lấn nhà Thanh, đánh cho Hậu Kim không còn manh giáp. Thứ 2, hậu cần của biên cương sẽ bớt áp lực hơn khi tiến công ngoài lương thảo từ nhân dân thì quân Minh hoàn toàn có thể cướp được lương thảo của Kẻ Địch và mở ra những vùng cung cấp hậu cần mới tiêu biểu như Trấn Đông Giang. Vậy nên khi Viên Sùng Hoán giết Mao Văn Long thì đã vô tình đẩy lui cục diện của cả nước về con số 0 tròn trĩnh. Không còn áp lực về hậu phương, giờ đây Mãn Thanh liện tục công phá một nhà Minh chỉ biết phòng thủ. Áp lực hậu cần biên ải của nhà Minh lại tăng cao. Quan Ninh thiết kỵ, Trấn Giang quân là hai đạo tân quân mà thời Minh mạt 2 đời Thiên Khải - Sùng Trinh vắt sức dân để xây dựng, có thể nói là vắt kiệt quốc lực để tạo nên. Nhưng khi Viên Sùng Hoán giết Mao Văn Long thì hai đội quân này đúng là chả còn tác dụng gì cả khi mà thế chủ động tấn công đã không còn.

Những gì xảy ra sau đó đã thành lịch sử

Có người ví Viên Sùng Hoán với Nhạc Phi, nhưng họ lại quên rằng họ Viên là một con rùa rụt cổ trái lại người mang hướng chủ chiến tấn công lại chính là Mao Văn Long, đây mới xứng đáng là Nhạc Phi thời Minh mạt. Còn những gì Viên Sùng Hoán làm chỉ khiến nhà Minh càng ngày càng đói để rồi Minh tàn vì dân, vì Lý Tự Thành. Chứ bạn thấy đấy, giết Viên Sùng Hoán xong cũng không hề ảnh hưởng gì lắm tới kết cục của nhà Minh cả. Ngô Tam Quế mà không mở Sơn Hải Quan thì đến thời Càn Long nhà Thanh cũng đừng bước chân vào Trung Nguyên. Nhưng giết Mao Văn Long lại khiến cho nhà Minh tự hủy bên trong bởi các cuộc khởi nghĩa Nông dân nổ ra.