"Đinh Trang Mộng": Bán gì giàu nhất? Có lẽ là bán máu

Đinh Trang Mộng là cuốn sách mà Diêm Liên Khoa đã bày tỏ: “Khi viết Nhật Quang Lưu Niên, Thụ Hoạt, Đinh Trang Mộng, tôi đã dùng tâm lực của tôi, dùng sinh mệnh của tôi để viết. 

Các bạn có thể không đọc Đinh Trang Mộng, không đọc Thụ Hoạt, không đọc Nhật Quang Lưu Niên, nhưng khi các bạn đọc, tôi sẽ không hổ thẹn với các bạn. Không hổ thẹn với từng độc giả của mình. Duy có một điều khiến tôi cảm thấy bất an là trong thế giới đầy hoan lạc này, khi các bạn đọc tiểu thuyết của tôi, khi đọc Đinh Trang Mộng, tôi không thể đem đến cho các bạn niềm vui, mà chỉ có thể đem đến cho các bạn nỗi đau đớn nhói lòng. Về điều này, tôi xin cáo lỗi với các bạn.”

Đinh Trang Mộng quả thực là một nỗi tuyệt vọng khổ đau, tăm tối và bi kịch đến nghẹt thở. Đây là cuốn sách mà vừa đọc giới thiệu thôi, mình đã có ý định bỏ qua vì không muốn thấy sự tàn khốc chỉ chực tràn khỏi những trang giấy. Nhưng sau cùng mình vẫn đọc nó, bởi những lời bộc bạch của tác giả khiến mình cảm động biết bao. Đó là sự nỗ lực tột cùng với nghệ thuật tiểu thuyết trong hành trình khai phá hiện thực sống động và trần trụi. 

Tất cả bi kịch trong Đinh Trang Mộng bắt đầu từ sự kiện chính phủ vận động nhân dân bán máu. Ban đầu, người dân thôn Đinh Trang đều cảm thấy kinh sợ, không một ai đồng ý để người ta chọc kim tiêm vào tay mình. Nhưng rồi lòng tham đã lên tiếng. Sau khi chứng kiến lợi nhuận khi bán máu của các làng bên, thôn Đinh Trang cũng dần đua nhau bán máu. Họ bán đến mức đủ tiền xây được nhà, đủ tiền để đổi đời nhanh chóng. Quả đúng chỉ có trong giấc mộng mới có những chuyện hoang đường như thế. 

Hoang đường hơn nữa, việc mua bán máu trở thành một việc thường nhật, một việc bình thường như người ta thu mua sắt vụn. “Bạn không cần làm gì ở nhà, chỉ một lát là có thể nghe thấy tiếng rao “Bán máu đi, ai bán máu nào” giống như tiếng rao ai tóc rối, ai nhôm đồng sắt vụn đổi bán đi.” Đó là tiếng rao của các đầu nậu máu tư nhân. Họ thu mua máu với giá cao để làm giàu nhanh chóng. 

Người dân bán máu cũng bán đến nghiện, rồi bán đến mức ra cả bệnh nhiệt, hay chính là bệnh AIDS.

Trong vòng mười năm trở lại, bất kì ai đã bán máu rồi bị ốm, tất sẽ mắc bệnh rồi chết như lá rụng. Nguồn cơn sự việc kinh khủng đến nỗi bây giờ mình hãy còn nhớ gần như từng câu từng chữ: “Thầy giáo Đinh, nói thật với thầy, toàn bộ máu của tôi đều bán cho cậu cả nhà thầy rồi, khi cậu cả nhà thầy lấy máu của tôi, một cục bông có thể lau chín lần trên cánh tay của ba người.” Chuyện những cục bông ấy cũng xảy ra tương tự với bơm tiêm và túi đựng máu. Bệnh nhiệt đã ra đời như thế đó.

Sự xuất hiện của “căn bệnh” bán máu, của bệnh nhiệt, mới chỉ là khởi đầu của chuỗi bi kịch trong tiểu thuyết. Mình luôn nghĩ rằng cùng cực bi kịch của con người là khi họ đánh mất đạo đức và niềm tin của mình. Người dân thôn Đinh Trang đã mất cả hai thứ ấy. Đầu tiên là sức khoẻ, rồi đạo đức và niềm tin cứ lần lượt bỏ họ mà đi. Nhưng với mình, họ vẫn là những con người tội nghiệp và ngây thơ biết bao. Đó là sự ngây thơ của những người nông dân không có quá nhiều ưu tư và tinh thần phản tư. Họ bị đẩy xuống hố đen sâu thẳm của cuộc đời mà loay hoay không biết làm sao. Đạo đức bị ăn mòn, họ xâu xé, nghi ngờ nhau vì những cái lợi trước mắt. Họ đạp lên đạo đức, nghênh ngang sống như thể bệnh nhiệt đã cho họ đặc quyền được làm vậy. Họ cũng run rẩy, lo sợ, mờ mịt không biết khi nào mình sẽ chết.

Tim mình luôn thắt lại mỗi khi chứng kiến thầy giáo Đinh Thuỷ Dương - người tỉnh táo nhất trong làng, lần lượt được những người sắp chết gửi gắm nguyện vọng cuối cùng của họ. Đó là những ước vọng nhỏ bé đến nhường nào, nhưng thôn Đinh Trang còn chật chội hơn cả mơ ước của họ nữa. 

Để vượt qua sự nghèo hèn, họ đã dùng sức khoẻ và đạo đức để vươn lên rồi bị quật ngã trong phút chốc.

Trong Đinh Trang Mộng, mình đặc biệt nể phục và thương cảm thầy giáo Đinh. Ông sống quá nửa cuộc đời dường như chỉ để chăm sóc Đinh Trang và người dân trong thôn. Ấy thế mà ông lại có hai thằng con trai trời đánh. Một đứa là đầu nậu máu tư nhân lớn nhất vùng, một đứa bị AIDS vì bán máu. Mình cứ nhớ mãi câu nói của ông khi nhìn con trai cả: “Cha dạy học nửa đời người, thế mà cũng không dạy được con.” 

Mình cũng cứ nhớ mãi những suy nghĩ lặp đi lặp lại của ông về việc bảo con trai cả đập đầu xin lỗi trước mặt cả thôn, sau đó uống thuốc độc, nhảy xuống giếng hay gì cũng được, chỉ cần chết đi là được. Bởi anh ta chính là một trong những nguồn cơn cho bao việc tày đình diễn ra ở Đinh Trang. Ngay cả người kể chuyện trong Đinh Trang Mộng cũng là lời con trai anh - linh hồn của một cậu bé đã chết vì bị người ta đầu độc. Nhưng cái chết của một người con cũng không khiến anh tự vấn lại lương tâm. Anh ta cứ tiếp tục làm đầu nậu máu. Đến khi người chết hết rồi không ai bán máu nữa, anh ta lại chuyển sang bán quan tài, làm đủ điều để trục lợi trên sự khổ đau của hàng xóm láng giềng.

Xuyên suốt tiểu thuyết, chưa khi nào Đinh Thuỷ Dương thôi nỗ lực níu kéo đạo đức của mọi người, nhưng nỗ lực của ông không hề có tác dụng. Thậm chí, tình thân nhuốm màu máu cũng trở thành một thứ gì đó không đáng bàn đến. Đáng buồn làm sao!

Câu hỏi bật ra trong đầu mình sau khi đọc Đinh Trang Mộng là, liệu cuộc đời sẽ ra sao nếu tất cả chúng ta bỏ qua hết thảy nền tảng đạo đức vốn có và sống một cách bừa bãi, ích kỉ, tàn nhẫn như thể không có ngày mai? Có phải chúng ta sẽ như những con thú chỉ biết đến mình, không màng đến phần còn lại của cuộc sống. Vậy có phải cuộc đời sẽ trở nên tăm tối mãi mãi và sẽ chẳng còn cuộc đời nữa? Nhưng khi đọc câu kết của cuốn sách, mình đã thấy được niềm tin. Đó là là niềm tin vào sự hồi sinh của cuộc sống:

“Một thế giới mới đang nhảy nhót.” 

Đinh Trang Mộng có thể là một cơn ác mộng với những độc giả vốn chỉ quen với điệu nhạc thi ca, với cuộc sống tràn đầy niềm vui. Song, đây là một cơn ác mộng mà tận cùng của nó  vẫn hé mở chút ít niềm hi vọng le lói về cuộc sống và con người. Vì lẽ đó, Đinh Trang Mộng không hẳn là hố đen để con người chìm sâu hơn trong tuyệt vọng, mà ngược lại, tiểu thuyết giúp chúng ta thức tỉnh và gợi mở ra con đường hướng về nơi có ánh sáng. 

Điều quan trọng là đừng bao giờ bỏ quên đạo đức của mình.

Đánh giá cá nhân: 5/5.