Cách chăm sóc da độc đáo của cá heo mũi chai: cọ mình vào san hô và bọt biển

 Trong những lần đi lặn dưới đáy biển sâu, nhà sinh vật học chuyên về động vật hoang dã Angela Ziltener, đã nhìn thấy một cảnh tượng khá kỳ lạ: Một đàn cá heo mũi chai Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (tên khoa học: Tursiops aduncus) xếp thành hàng dài và thay phiên nhau cọ xát cơ thể chúng vào san hô hoặc bọt biển.

Sau khi quan sát hành vi của cá heo trong hơn một thập kỷ, Angela và nhóm nghiên cứu của bà tại Đại học Zurich, phát hiện ra rằng các loài động vật có vú ở biển có thể đang sử dụng một số động vật không xương sống (san hô, bọt biển) như một phương pháp để chăm sóc da.

Các động vật không xương sống tạo ra các hợp chất kháng khuẩn, và các hợp chất khác có đặc tính chống oxy hóa, cân bằng nội tiết tố. Vì vậy, việc chà xát có thể là cách giúp cá heo duy trì làn da khỏe mạnh.  

Ziltener đã quay một đoạn video cho thấy các thành viên trong đàn cá heo sử dụng san hô như thể một chiếc bàn chải tắm. Chúng bơi qua bơi lại để cọ xát các bộ phận khác nhau trên cơ thể vào san hô. Các hợp chất có trong san hô sẽ giúp bảo vệ cá heo khỏi bị kích ứng hoặc nhiễm trùng.

Thông thường, mỗi lần những con cá heo tập trung lại với nhau để chăm sóc da, đó là một cuộc tụ họp xã hội hòa bình. Ziltener nói: “Những con cá heo không chiến đấu với nhau để giành chỗ. Chúng đợi đến lượt mình và bơi qua rặng san hô khi đến lượt."

Các nhà nghiên cứu ghi nhận trường hợp một cá thể cá heo duy nhất chăm sóc sức khỏe tại bãi san hô mà không kèm thêm bạn đồng hành nào khác.

Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy cá heo trưởng thành dạy các con non cách chăm sóc da độc đáo này. Khi theo dõi một nhóm 360 con cá heo tại một bãi san hô ở phía Bắc Biển Đỏ, họ nhận thấy rằng những con non dưới một tuổi sẽ quan sát những con trưởng thành cọ mình vào san hô và bắt chước theo.

Cá heo trưởng thành chỉ cọ xát với động vật không xương sống trong điều kiện yên tĩnh. Nếu khu vực đó có tàu thuyền làm phiền đến cá heo, chúng sẽ không tiến hành việc chăm sóc da bằng san hô và bỏ đi.

Nhưng không phải bất kỳ loài san hô nào cũng được cá heo sử dụng cho mục đích chăm sóc sức khỏe cho làn da như vậy. Chúng khá kén chọn, chủ yếu là san hô gorgonian (như Rumphella aggregata), san hô mềm thuộc chi Sarcophyton, và bọt biển thuộc chi Ircinia.

Ziltener và các đồng nghiệp đã phân tích các lát cắt dài một cm lấy từ san hô hoang dã và bọt biển. Họ đã xác định được 17 hợp chất, trong đó có 10 hợp chất có hoạt tính kháng khuẩn hoặc chống vi trùng.  

Nhóm nghiên cứu còn dự định xem xét sự khác nhau trong hành vi cọ xát với san hô ở các giới tính và độ tuổi khác nhau, cũng như vùng nào trên cơ thể cá heo được cọ nhiều nhất.

Tuy nhiên theo Science News, cần có thêm nghiên cứu để xác nhận xem những con cá heo có dùng việc cọ xát vào san hô và bọt biển để điều trị nhiễm trùng da hay không vì các chuyên gia chưa quan sát hoặc thấy bằng chứng về khả năng chữa bệnh của san hô. Các nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra rằng cá heo dễ bị bệnh ngoài da như nhiễm trùng poxvirus hoặc các bệnh nấm da Lobomycosis (lacaziosis).

Phát hiện mới này đã cho thấy mối liên hệ giữa động vật không xương sống với cá heo và tầm quan trọng của san hô trong hệ sinh thái biển.

(theo Smithsonian/ScienceNews