Ống hút nhựa: Sự tiến bộ của ngành dịch vụ hay vũ khí hủy diệt môi trường?

Ống hút nhựa là vật bất ly thân của rất nhiều người và có thể bắt gặp ở bất kì quán ăn nhanh nào. Ngay đến những nhà hàng sang trọng nhất cũng không thể sống thiếu chúng. Vậy mới thấy, ống hút nhựa có tầm quan trọng to lớn nhường nào.

Tuy nhiên, những chiếc ống nhỏ nhắn này lại góp phần gây ô nhiễm môi trường nặng nề. Hãy cùng ngược dòng thời gian tìm hiểu lược sử ra đời và quá trình bành trướng của những chiếc ống hút này.

Lược sử ống hút

Trước khi ống hút nhựa xuất hiện, con người đã sử dụng ống rỗng hình trụ để hút nước trong hàng thế kỷ.

5.000 năm trước, người Sumer cổ đại nổi tiếng vì biết ủ bia. Ngoài ra, họ cũng chế tạo những cái ống dài và mảnh từ kim loại quý để lấy phần chất lỏng nằm dưới phần lên men của sản phẩm trong các vại to.

Năm 1888, Marvin Stone là người đầu tiên nộp bằng sáng chế ống hút nước. Một câu chuyện được lưu truyền rộng rãi như sau: Vào một ngày hè nóng nực, Stone dùng một cọng lúa mạch đen để uống rượu bạc hà. Nhưng cọng lúa đó nhanh chóng tan ra trong nước. Stone quyết định ông phải làm một thứ gì đó tốt hơn.

Marvin Stone đã cuộn giấy xung quanh bút chì và dính chúng vào nhau. Đây chính là hình thức sơ khai của ống hút nước bằng giấy. Sau khi nộp bằng sáng chế, năm 1890, Stone thành lập nhà máy Stone Industrial và sản xuất ống hút giấy với số lượng lớn.

Đến tận những năm 1930, ống hút cong đầu mới xuất hiện và phổ biến. Khi thấy con gái mình xoay xở với ống hút để uống sữa lắc, nhà phát minh Joseph Friedman đã nghĩ ra một cách: Ông chèn một cái ốc vít vào ống hút, dùng chỉ quấn quanh ốc vít rồi nhẹ nhàng rút ốc ra. Với những vết răng cưa, ống hút có thể dễ dàng bẻ cong đầu mà không bị gãy. Sau đó, Friedman nộp bằng sáng chế và thành lập công ty Flex-Straw để sản xuất ống hút cong đầu.

Những thập niên sau, ống hút giấy là vật đi kèm với nhiều loại đồ uống ở Mỹ như soda và sữa lắc. Còn bệnh viện là một trong những nơi đầu tiên sử dụng ống hút cong đầu để giúp bệnh nhân uống nước dễ hơn khi nằm trên giường bệnh.

Sự bùng nổ của tiêu thụ đồ nhựa

Các sản phẩm bằng nhựa đầu tiên được phát minh bởi John Wesley Hyatt vào năm 1870. Ban đầu, chúng được làm từ celluloid (giấy bóng trong suốt). Các hợp chất nhựa khác như chất tổng hợp bakelite, nylon hay nhựa acrylic cũng được sử dụng làm vật liệu để sản xuất nhiều loại vật dụng như đồ gia dụng, bít tất, máy bay quân đội.

Trong Chiến tranh Thế giới thứ 2, đồ nhựa được sử dụng với số lượng lớn chưa từng thấy. Sau khi cuộc chiến kết thúc, các nhà sản xuất Mỹ cần một thị trường mới. Hàng tiêu dùng giá rẻ với nhu cầu cao chính là thị trường béo bở mà họ nhắm đến.

Vào những năm 1960, với tính năng bền và giá thành rẻ, ống hút nhựa trở nên phổ biến và xuất hiện trong các quán ăn nhanh. Nhiều công ty cũng lao vào cuộc đua sản xuất ống hút nhựa.

Năm 1969, Friedman bán công ty Flex-Straw cho hãng Maryland Cup Corporation. Công ty này có trụ sở tại Baltimore và chuyên sản xuất đồ nhựa. Sau khi mua lại Flex-Straw, Maryland Cup Corporation trở thành một trong những hãng sản xuất ống hút nhựa lớn nhất nước Mỹ.

David Rhodes, giám đốc bán hàng toàn cầu của công ty sản xuất ống hút giấy Aardvard Straws cho biết:

“Ống hút thực sự là sản phẩm rất tuyệt và rất rẻ. Ở thời đại này, chẳng có ai nhìn thấy ảnh hưởng của nó đến môi trường trong tương lai.”

Theo báo cáo của Plastics Europe, một trong những công ty sản xuất đồ nhựa lớn nhất thế giới, 1,5 triệu tấn đồ nhựa được sản xuất vào năm 1950, con số đó đã tăng lên là 322 triệu tấn vào năm 2015. Chứng tỏ rất nhiều hãng sản xuất đã tham gia vào cuộc chơi đáp ứng nhu cầu cần một sản phẩm tiện lợi của xã hội.

Ô nhiễm môi trường trầm trọng

Hiện nay, một số công ty và chính phủ đang đề xuất và ban hành cấm sử dụng ống hút nhựa. Kéo theo đó là cuộc chiến sản xuất ống hút thủy tinh và ống hút kim loại. Các nhãn hàng muốn hướng người tiêu dùng sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Còn các nhà hàng không mặn mà lắm với hai loại ống hút này vì chúng không tiện lợi bằng ống hút giấy và ống hút nhựa.

Steve Russell, phó chủ tịch Hội Hóa học Mỹ (American Chemistry Council, ACC), một tổ chức thương mại đại diện cho các hãng sản xuất đồ nhựa cho rằng chỉ cấm sử dụng ống hút nhựa, hoặc một sản phẩm cụ thể, chưa phải là cách tốt nhất. Ống nhấn mạnh thu thập rác thải là cách tốt nhất để ngăn ngừa đồ nhựa thải tràn lan ra biển. Hiện nay, tổ chức ACC đang đi theo phương án đó.

Tuy nhiên, một số tổ chức bảo vệ môi trường cho rằng cấm sử dụng ống hút là một bước quan trọng cho mục đích cuối cùng:

Chấm dứt việc tiêu thụ đồ nhựa chỉ dùng một lần.

Còn giám đốc David Rhodes nghĩ rằng thứ duy nhất đứng chắn giữa ống hút nhựa và nạn tuyệt chủng là chi phí. Những công ty lớn có thể tính toán chi phí hàng trăm triệu đô, nhưng họ không thể lường được cái giá phải trả trước nạn ô nhiễm biển nói riêng và ô nhiễm môi trường nói chung.

Đầu tháng 8 năm nay, Seattle là thành phố lớn nhất của Mỹ cấm sử dụng ống hút nhựa. Starbucks cũng đã phát động chiến dịch đến năm 2020, họ sẽ hoàn toàn loại bỏ sản phẩm này. Các cửa hàng

• McDonald’s sẽ ngừng sử dụng ống hút nhựa để bảo vệ môi trường
• Người Việt đã sẵn sàng sử dụng ống hút cỏ thay cho ống hút nhựa?

McDonald’s ở Anh và Ireland đã ngừng sử dụng. Công ty dịch vụ thực phẩm Bon Appétit Management với 1.000 cơ sở tại Mỹ cũng có hành động tương tự từ tháng 5 năm nay. Alaska Airlines là hãng hàng không đầu tiên nói “không” với ống hút nhựa và máy khuấy.

Một nghiên cứu đầu năm nay công bố ước tính có hơn 8,3 tỷ ống hút nhựa gây ô nhiễm biển. Chỉ riêng nước Mỹ, có 500 triệu ống hút được thải ra mỗi ngày.

Việc loại bỏ ống hút của các thương hiệu chỉ là một phần nhỏ trong các chiến dịch bảo vệ môi trường. Bởi vì ống hút là một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Chúng ta chỉ có thể “tẩy chay” ống hút thực sự khi có sự thay đổi cực lớn trong thái độ và hành vi tiêu dùng.