Nguồn gốc 20 sinh vật và những điều kỳ quái bạn nên biết vào ngày Halloween (Kỳ 1)

Trái với bộ phim cùng tên cũng như ý nghĩa thực sự của nó, lễ Halloween ngày nay trong thực tế là một dịp tốt để chúng ta tận hưởng những phút giây tươi vui bên gia đình và bạn bè. Thế nhưng không phải ai cũng biết rõ ý nghĩa của những hình ảnh quen thuộc trong ngày lễ này. Bài viết sau đây xin đề cập đến 20 hình ảnh thú vị về Halloween mà bạn cần biết. Điều thú vị là đa số chúng lại được phổ biến hơn nhờ vào những tác phẩm văn học hoặc phim ảnh.

1. Lồng đèn bí đỏ ''Jack-o'-Lantern''

Jack-o'-Lantern đơn giản nghĩa là ''lồng đèn của Jack'', với Jack ở đây có thể là tên nhân vật chính trong câu chuyện, có thể là ngôi thứ 3 chỉ ngẫu nhiên một anh chàng hàng xóm nào đó đang khắc một cái mặt lên quả bí đỏ, nói chung là một đại từ phiếm chỉ. Cái tên này không thực sự nói lên nguồn gốc của lồng đèn bí đỏ và câu chuyện có liên quan lại xuất phát từ thần thoại Ireland.

Sự tích lồng đèn bí đỏ có rất nhiều dị bản nhưng đều có chung một nội dung chính về anh chàng thanh niên tên gọi là Stingy Jack đã từng 2 lần lừa phỉnh Satan - kẻ được xem là chúa tể của sự dối trá. Lần thứ nhất, khi đi chơi về khuya Jack đã gặp Satan ở bên đường. Satan đang muốn bắt linh hồn của Jack về địa ngục vì số anh đã tận. Jack nhanh trí van xin được uống rượu một lần cuối cùng và Satan chấp nhận.

Sau khi no say, Jack đề nghị Satan hãy thi triển phép thuật biến thân thành một đồng xu để Jack trả tiền rượu, nhân cơ hội đó Jack liền nhanh tay cho đồng xu vào túi có sẵn một cây thánh giá. Satan trong hình dạng đồng xu bị sức mạnh của thập giá phong ấn không thể biến hình trở lại được. Hắn phải van xin Jack tha mạng và hứa sẽ không động đến anh trong vòng 10 năm tới.

Sau 10 năm, Satan lại đến tìm Jack, lần này Jack không đề xuất việc uống rượu mà chỉ mong được Satan lấy cho một trái táo ăn lót dạ trước khi chết. Trong lúc Satan đang hái táo trên cây thì Jack cắm những thập giá xung quanh gốc cây khiến tên ác quỷ không tài nào leo xuống được. Satan lại một lần nữa phải van xin và hứa sẽ không bao giờ hại Jack nữa. Tức giận vì thua trí con người, Chúa quỷ đã phán một lời nguyền là không bao giờ muốn thấy Jack trong địa ngục của hắn.

Chính vì ma quỷ rất ghét và e ngại Jack nên người ta mới để lồng đèn của Jack ở trước cửa với mong muốn nó sẽ dọa ma quỷ tránh xa ngôi nhà của họ. Ngày xưa ở Ireland, người ta dùng củ cải để khắc lồng đèn, sau này người Mỹ đã phát hiện ra dùng bí đỏ có thể làm ra những cái lồng đèn đẹp nhất.

2. Ma cà rồng

Bất cứ ai bị ma cà rồng cắn đều sẽ biến thành ma cà rồng. Vậy con ma cà rồng đầu tiên được tạo ra như thế nào?

Vampire, Nosferatu hay Lilitu là những cái tên dùng để mô tả cùng một sinh vật trong văn chương hiện đại lẫn trong những ghi chép cổ xưa - một tạo vật của bóng tối, ma cà rồng với răng nanh nhọn hoắt. Được biết đến với nhiều hình dạng khác nhau, tuy nhiên ma cà rồng đều có chung một biểu hiện là thèm khát và sống bằng cách hút đi sinh lực của người khác (thường là máu, đôi khi nó hút đi sức sống một cách vô hình).

Hình ảnh của ma cà rồng được biết đến nhiều nhất thông qua Bá Tước Dracula và tác phẩm cùng tên cùng tên của nhà văn Bram Stoker. Năm 1992, tiểu thuyết được chuyển thể thành phim với sự tham gia của các tài tử gạo cội như Gary Oldman và Keanu Reeves. Trong tác phẩm, bá tước Dracula đau lòng vì cái chết của người vợ mà ra miệng nguyền rủa Chúa Trời, uống máu chảy ra từ cây thánh giá, nên bị ngài trừng phạt không thể bước ra ánh mặt trời và sống đời hút máu để tồn tại.

Một sự tích ít người biết hơn nữa bắt nguồn từ thần thoại Hy Lạp. Ambrogio - một người đàn ông Ý phiêu lưu đến Hy Lạp và đem lòng yêu Selene, thiếu nữ canh đền Apollo. Vì Apollo cũng có cảm tình với thiếu nữ này nên đâm ra ghen ghét Ambrogio, nguyền rủa ông không bao giờ ra được ánh mặt trời. Vì muốn hóa giải lời nguyền, Ambrogio đặt cọc linh hồn mình cho Hades (chúa tể địa ngục) khiến ông bất tử. Nếu ông trộm được cung tên bạc của nữ thần Artemis, Hades mới trả linh hồn lại cho ông.

Nhiệm vụ thất bại, Ambrogio không thể lấy lại được linh hồn mà còn bị Artemis nguyền không chạm được vào đồ bạc. Thế nhưng thương cảm cho số phận đôi tình nhân, Artemis giúp đỡ hai người được sống trong hang động và phục vụ tại đền của nàng vào ban đêm nhưng 2 người không được động chạm nhau. Về sau khi Selene sắp chết (vì nàng cũng là người phàm thôi), Artemis cho phép 2 người có con, và biến Selene thành nữ thần ánh trăng để ngày ngày ánh trăng được chạm vào thân xác bất tử của chồng.

Ma cà rồng có sức mạnh kinh người, bá tước Dracula có thể một mình chống lại nhiều người đàn ông khỏe mạnh. Ngoài ra, hắn còn có thể kêu gọi các thế lực tự nhiên như mưa bão sấm chớp và sương mù, các loài động vật bậc thấp buộc phải nghe lời hắn.

Đáng sợ hơn hết, kẻ bị Dracula hút máu buộc phải trở thành nô lệ vĩnh viễn cho hắn. Ma cà rồng nữ được biết tới với vẻ đẹp vĩnh cửu và thường hút máu em bé hoặc quyến rũ và giết chết những nam nhân mà nó thích.

Điểm yếu của ma cà rồng là nó bị đẩy lùi bởi những thứ linh thiêng như nước thánh, thập giá và tỏi. Cách để giết một con quỷ hút máu là phải chặt đầu, đóng cọc gỗ vào giữa tim hoặc mang nó ra giữa ánh nắng mặt trời.

3. Xác sống Zombie

Từ "Zombie" bắt nguồn từ "Zonbi" trong tiếng địa phương của dân bản xứ trên đảo quốc Haiti. Zonbi chỉ những người chết được tái sinh để làm tay sai cho các thầy phù thủy (gọi là các Bokors). Sau khi được tái sinh, Zombie sẽ hoàn toàn tuân lệnh Bokors và chỉ làm theo lệnh của những ông thầy phép này mà thôi. Zombie nguyên bản không quá đáng sợ như những gì chúng ta thấy trên phim ảnh.

Đối với giới trẻ ngày nay, khi nhắc đến Zombie thì họ sẽ hình dung ra một thực thể được hồi sinh bởi căn bệnh ác tính hoặc một virus gây đột biến thoát ra từ phòng thí nghiệm nào đó. Văn hóa phẩm đầu tiên giúp hình ảnh Zombie trở nên phổ biến là tiểu thuyết mang tên The Magical Island của William Seabrook được sáng tác năm 1929. Mãi về sau cái tên Zombie tạo thêm được dấu ấn bởi dòng game nổi tiếng Resident Evil của Capcom.

Năm 2010, loạt TV Series nổi tiếng The Walking Dead viết tiếp câu chuyện về Zombie với hơn 115 tập phim lấy bối cảnh thế giới hậu thảm họa Zombie. Nguyên nhân chính dẫn đến đại dịch Zombie trong The Walking Dead bắt nguồn từ một dịch cúm kỳ lạ khiến tất cả những người chết vì nó sẽ sống lại, vô cảm và thèm khát thịt sống.

Series của hãng AMC nhanh chóng chiếm được thiện cảm của số đông người xem và đạt giải Quả Cầu Vàng cho phim truyền hình xuất sắc.

4. Quả cầu pha lê của các thầy phù thủy

Một công cụ giúp dự đoán tương lai và là một vật không thể thiếu trong bất kỳ câu chuyện hay phim ảnh nào về phù thủy. Quả cầu pha lê vốn đã được miêu tả trong những ghi chép cổ xưa từ thế kỷ thứ nhất.

Cùng với nhiều công cụ khác như chổi và đũa phép, cầu pha lê được các học giả liên hệ với các tu sĩ thuộc những giáo phái cổ xưa. Được biết, các tu sĩ này sẽ nhìn vào bề mặt phản chiếu của quả cầu pha lê, gương, hoặc mặt nước... và đưa ra những đoán định.

Một số ý kiến khác đơn giản cho rằng những học giả ngày xưa chỉ nhìn vào chúng để có thể tập trung hơn khi suy nghĩ về những vấn đề phức tạp mà thôi. Tiên đoán của họ chủ yếu đến từ sự suy luận và kiến thức thông thái của bản thân hơn là từ một quả cầu vô tri giác.

5. Xác ướp Ai Cập

Việc ướp xác để bảo quản có thể được bắt nguồn từ việc người Ai Cập cổ quan sát thấy những xác chết khô trong sa mạc sẽ ít bị phân hủy hơn. Họ đã ứng dụng nguyên lý khoa học đó để giữ cho xác của các Pharaoh tồn tại trong hàng ngàn năm.

Hình tượng xác ướp chính thức phổ biến tại phương Tây vào đầu thế kỷ 19 và trở thành một trong những biểu tượng kinh dị. Người ta bắt đầu tin vào lời nguyền đi cùng với xác ướp khi nhiều thành viên trong đoàn khảo cổ khai quật mộ vua Tutankhamun qua đời một cách bí ẩn.

Hình tượng xác ướp được nhắc đến nhiều thông qua các tiểu thuyết của Athur Conan Doyle hoặc Bram Stoker, gần đây nhất là loạt phim Mummy với sự tham gia của nam tài tử Brendan Fraser và The Rock đã trở thành tựa phim kinh dị ăn khách nhất mọi thời đại.

6. Thứ 6 ngày 13

Câu chuyện về ngày xui xẻo này là sự kết hợp giữa một hội chứng về nỗi sợ có tên gọi là Triskaidekaphobia - chỉ những người có niềm tin về việc số 13 là xui xẻo cùng với điển tích về bữa tiệc ly (the last supper) trong Công Giáo.

Chúa Jesus lúc còn sống có 12 tông đồ nguyên thủy giúp ông truyền đạo, tính cả ngài nữa là 13 người. Trong bữa tiệc cuối cùng của đức Chúa Jesus với các tông đồ, ngài đã bị một trong số họ là Judas Iscariot phản bội dẫn đến sự kiện Jesus bị chính quyền La Mãị xử đóng đinh trên thập giá. Một viên quan La Mã tên Longinus đã dùng giáo đâm vào bên sườn ngài nhưng sượt qua tim chứ không đâm thẳng vào trái tim, tạo điều kiện cho đức Chúa sống lại vào ngày Phục Sinh. Sự kiện này được cho là xảy ra vào ngày thứ 6.

Đó là một cách giải thích theo logic và nó lý giải cho niềm tin vào thứ 6 ngày 13 ở phương Tây, tuy nhiên quan niệm về thứ 6 ngày 13 không thực sự phổ biến cho đến khi cuốn sách cùng tên của tác giả Thomas Lawson được xuất bản. Bộ phim kinh dị với nhân vật ác nhân Freddy Kruger tên đồ tể Jason cũng ăn khách không kém.

7. Trolls

Được mô tả như những sinh vật to lớn sống trong hang động, có thể hung tợn và ăn thịt sống. Ngoài ra Troll cũng có thể được thể hiện dưới dạng những con quỷ nhỏ xấu xí và quậy phá, thường nhầm lẫn với một loại yêu tinh khác là Goblin.

Theo các nhà nhân chủng học nghiên cứu về loài người cổ đại. Truyền thuyết về Troll có thể được bắt đầu từ việc tổ tiên của người hiện đại (Homo Sapiens) bắt gặp người cổ trong hang động (Neanderthal).

Ngày nay, troll hay ''troll face'' là một biểu tượng quen thuộc thể hiện cho sự buồn cười và chơi khăm lan tràn khắp trên mạng Internet.

Troll có nghĩa là một hành vi gây sự dở khóc dở cười, trêu tức người khác làm cho họ phải ức chế. Sự phá hoại của hành động ''troll'' thường mang tính hài hước và có thể gắn liền với nhiều danh từ khác ví dụ như: truyện troll, hài troll, hình troll, mặt troll...

8. Kỵ sĩ không đầu

Trong văn hóa Ireland, kỵ sĩ không đầu hay còn gọi với cái tên Dullahan là một sinh vật đáng sợ và hoàn toàn không có gì vui hay dễ thương gắn liền với cái tên này.

Kỵ sĩ không đầu cưỡi trên lưng ngựa, một tay cầm cương còn tay còn lại cầm chiếc đầu đã đứt lìa của mình giơ lên cao, bằng cách này nó có thể quan sát xa hơn và rõ hơn. Mỗi kỵ sĩ không đầu đều cầm một cái roi làm từ xương sống người chết và nếu hắn gọi tên bạn thì sau đó hắn sẽ đuổi theo và giết chết bạn.

Trên màn ảnh rộng, kỵ sĩ không đầu từng xuất hiện trong bộ phim Sleepy Hollow với sự tham gia của nam tài tử nổi tiếng Johnny Depp. Trong bộ phim này, kỵ sĩ là hồn ma của một chiến binh thời trung cổ, hắn ta mặc giáp sắt và cầm gươm thay vì cây roi bằng xương người.

9. Quái vật Bigfoot

Bigfoot hay Sasquatch là loài quái vật to lớn có bộ lông dày và hình dạng giống như một con vượn hoặc khỉ đột khổng lồ. Nhiều dấu vết cho thấy Bigfoot hoàn toàn là một sinh vật có thật nhưng có thể đã tuyệt chủng. Những nhà nghiên cứu cho biết Bigfoot có thể sống ở vùng núi hoặc rừng rậm ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương, và cũng từng được ghi nhận ở phần còn lại của Bắc Mỹ.

Nhiều người cho rằng Bigfoot chỉ là một trò đùa và những bức ảnh chụp được sinh vật này là do con người đột lốt giả mạo. Thế nhưng nếu thực sự tồn tại, Bigfoot chắc chắn có bà con với một sinh vật cùng loài linh trưởng khác là Người Tuyết Yeti.

Chúng đều giống vượn hoặc khỉ và có thể đi thẳng đứng bằng hai chân như con người, cả hai sinh vật này đều sống trong rừng sâu cách xa nền văn minh nhân loại. Đặc biệt bằng chứng về việc chúng tồn tại chính lại là một dấu chân to ngoại cỡ.

Tuy có xu hướng sống lẩn tránh nhưng không ít tác phẩm văn học hoặc phim ảnh đã sử dụng hình tượng Bigfoot như là một nhân vật phản diện xấu xa và chịu trách nhiệm cho nhiều vụ án mạng, thậm chí ăn thịt người.

10. Câu nói ''trick or treat'' có nghĩa gì?

Đây là ''thủ tục'' thường gặp nhất trong một lễ hội Halloween khi trẻ con trong vùng sẽ hóa trang thành các loài ma quỷ và ghé thăm từng nhà hàng xóm để xin kẹo bánh. Nếu chủ nhà không cho chúng sẽ ở đó quấy rối đến khi nào được thì thôi. Nghi thức này được xem là mang lại sự may mắn cho gia chủ và cũng khi bọn trẻ hóa trang thành ma quỷ đến chơi nhà rồi thì lũ ma quỷ thật sẽ thấy thế mà không đến nữa.

Ở Việt Nam có một phong tục khá tương đồng với ''trick or treat'' là ''giật cô hồn'' vào tháng 7 âm lịch, chủ nhà sẽ cúng kiến đồ ăn thức uống trước cửa và mong các ''cô hồn'' sẽ đến mang đi đồng thời mang theo luôn những điều xui xẻo.

Những ghi chép lịch sử cho biết tục lệ đến thăm nhà người khác và xin đồ ăn đã có từ thời trung cổ ở phương Tây, tuy nhiên trò đùa này chỉ được áp dụng trong ngày lễ Halloween vào thế kỷ thứ 16 với tên gọi ''guising'' tức ''trò lừa''. Còn thuật ngữ ''trick or treat'' thì chỉ mới xuất hiện vào năm 1930 và nó hoàn toàn là một sản phẩm của nền văn hóa Mỹ hiện đại.

(còn nữa)