Không phải Anh hay Mỹ, Thụy Điển mới chính là cái nôi của làng nhạc Pop

Cách đây khoảng 20 năm trước, một nhóm nhạc Thụy Điển tên là Ace of Base cho ra mắt ca khúc The Sign, single thứ tư trong album đầu tay của họ. Ngay lập tức, họ đã khiến cho cả thế giới phải phát cuồng vì mình và ca khúc này nghiễm nhiên trở thành một trong những bài hát biểu tượng, cũng như là bằng chứng cho thấy người Thụy Điển rất giỏi trong việc làm nhạc.

Không chỉ Ace of Base mà những người đồng nghiệp Thụy Điển của họ cũng đã góp công lớn trong việc phổ biến nhạc Pop của đất nước Bắc Âu này đi khắp nơi. Nếu như ABBA thống trị các bảng xếp hạng âm nhạc thế giới vào thập niên 70 thì đàn em của họ Roxette hay The Cardigans lại làm mưa làm gió trong những năm cuối 80, đầu 90. Đặc biệt, nhạc Pop còn là một thứ hàng xuất khẩu quan trọng của đất nước. Theo một số thống kê, Thụy Điển là nước xuất khẩu âm nhạc lớn thứ ba thế giới, chỉ đứng sau Mỹ và Anh.

Ca khúc nổi tiếng "It Must Have Been Love" của nhóm Roxette. Đây cũng là nhạc phim "Pretty Woman".

Bài hát đình đám "Lovefool" của nhóm "The Cardigans"

Bên cạnh việc cho ra đời những ca khúc đình đám, Thụy Điển còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lập bộ mặt cho làng âm nhạc ngày nay khi những người đứng sau vô số bản hit đình đám như Baby One More Time, Teenage Dream và We Are Never Ever Getting Back Together,... đều là nhà soạn nhạc người Thụy Điển. Không chỉ có vậy, họ còn là tiên phong trong việc phổ biến nhạc ở trên mạng nhờ có Spotify.

Giọng ca Call Me Maybe Carly Rae Jepsen từng ca ngợi họ là "Những vị thần trong làng nhạc Pop" và thường xuyên du lịch tới đất nước này để làm nhạc. Nhà báo Derek Thompson và tác giả của cuốn sách Hit Makers thì gọi đây là "Thung lũng Sillicon" của nhạc Pop và là "suối nguồn vô tận sản xuất các giai điệu hấp dẫn". Vậy tại sao lại là Thụy Điển chứ không phải quốc gia nào khác?

Trước tiên, chính phủ Thụy Điển rất chú trọng vào việc giáo dục âm nhạc cộng đồng. Ở trường trung học, các học sinh có thể chọn môn âm nhạc là môn chính và có thể theo học nhiều trường phái khác nhau. Sau khi học xong, họ có thể theo học các lớp giáo dục âm nhạc cộng đồng khác nhau và ở những nơi này có sẵn phòng thu, không gian hay nhạc cụ để họ có thể thoải mái luyện tập.

Bên cạnh việc thúc đẩy giáo dục về âm nhạc ở trẻ em, chính phủ nước này cũng hỗ trợ người lớn rất nhiều. Theo một báo cáo vào năm 2010, Hội đồng Nghệ Thuật Thụy Điển đã chi ra khoảng 1.65 triệu USD cho các hoạt động nghệ thuật, 3.3 triệu USD cho các buổi biểu diễn và 30.9 triệu USD để hỗ trợ các nhóm nhạc địa phương. Chính sự giúp đỡ và hỗ trợ tận tâm từ phía chính phủ này đã tạo cơ hội phát triển cho nhiều ca sĩ, nhạc sĩ khác nhau. Nhà soạn nhạc nổi tiếng Max Martin, tác giả của các hit như Baby One More Time, Blank Space, I Kissed A Girl,... còn từng khen ngợi chính sách này rằng: "Nền giáo dục âm nhạc cộng đồng là những gì tôi biết ơn."

Thứ hai, âm nhạc Thụy Điển chú trọng vào giai điệu hơn là lời bài hát. Mặc dù có khả năng nói tiếng Anh rất tốt (với khoảng 89 phần trăm dân số biết tiếng Anh) nhưng lời bài hát trong nhạc Pop nước này lại khá đơn giản và dễ hiểu. Điều mà họ tập trung hơn cả chính là phần giai điệu phải thật bắt tai, gây nghiện và khó quên, giúp họ có thể tiếp cận cả những thính giả không nói tiếng Anh.

Thành viên của nhóm nhạc Ace of Base, Ulf Ekberg còn từng khẳng định rằng: "Với người Mỹ, phần lời là quan trọng nhất, sản xuất là thứ nhì còn giai điệu là đứng cuối. Nhưng vì quá chú trọng vào phần lời, một vài bài hát của Mỹ khá khó nghe và không vui. Còn với chúng tôi, chúng tôi luôn cố tiếp cận nhiều người nhất có thể, nên bọn tôi làm giai điệu vui vẻ cùng lời nhạc dễ hiểu để ai cũng có thể vui."

Thứ ba, người Thụy Điển có một người tiên phong trong việc đưa nhạc pop Thụy Điển đi khắp thế giới, đó chính là ABBA. Theo một số nhà nghiên cứu, chính những giai điệu đơn giản, dễ nghe, gần giống các bài hát ru của ABBA đã tạo nên điều khác biệt giữa họ và những ca sĩ thời đó và cuốn hút tất cả thính giả. Ngay lúc ấy, chính phủ Thụy Điển đã chớp lấy thời cơ này để gây dựng một đế chế âm nhạc cho đất nước của mình.

Học giả Derek Thompson đã nói trong cuốn "Hit Maker" của mình rằng: "Kể từ sau thành công của ABBA vào năm 2007, Thụy Điển đã xây dựng một nền công nghiệp mang tầm cỡ quốc gia để sáng tác, sản xuất và bán các bản nhạc pop, điều này đã thu hút những tài năng âm nhạc xuất sắc nhất thế giới - giống như các chàng trai Mỹ-Ấn đầy năng khiếu đến từ Austin, Texas." Tương tự như các doanh nghiệp phần mềm ở San Francisco tìm mọi cách để thu hút nhân tài đến với mình, Thụy Điển cũng có chính sách tương tự để thu hút mọi người tạo nên một trung tâm âm nhạc.

Cuối cùng, đất nước Bắc Âu này luôn bắt kịp với thời đại. Theo các nhà kinh tế học, Thụy Điển luôn là một trong những người đi đầu và thành công trong việc bắt kịp với xu thế. H&M và Ikea không phải hai công ty thời trang nhanh và nội thất đầu tiên, nhưng họ là một trong những người thành công nhất. Điều tương tự diễn ra với âm nhạc Thụy Điển.

Trước khi nhạc rock and roll bùng nổ, họ đã một trong những thị trường tiêu thụ nhạc jazz lớn nhất hành tinh. Sau đó, khi The Beatles đi lưu diễn ở đất nước này, họ đã nhanh chóng nhận ra tiềm năng của thể loại nhạc này và quyết tâm xây dựng cả một thế hệ nhạc pop Thụy Điển sau đó.

Bên cạnh các yếu tố chủ quan, cũng có những yếu tố khách quan làm nên thành công của họ như toàn cầu hóa hay được thị trường quốc tế ủng hộ. Nhưng có một điều chắc chắn rằng thành công của họ không phải là một món quà từ trên trời rơi xuống mà là thành quả từ sự tổng hòa của nhiều yếu tố khác nhau như khả năng ngôn ngữ, giai điệu và chính sách hỗ trợ của chính phủ. Do đó, mỗi lần nhẩm theo những ca khúc gây nghiện của ABBA hay bất kỳ một nhóm nhạc pop nào, đừng nghĩ một cách đơn giản là chỉ việc viết nhạc và hát mà là công sức của cả một đất nước.