Từ Bỏ Thế Giới Vàng (Burning Daylight) - Jack London Người tỉnh giữa cơn mê

Từ Bỏ Thế Giới Vàng (Burning Daylight), đối với mình là một cuộc gặp gỡ bất ngờ, đầy thấu cảm và thi vị nữa. Nếu được xuất bản vào thế kỉ 21 thì có lẽ tác phẩm sẽ được coi là một kiểu sách “bỏ phố về quê” điển hình, nhưng tiếc là nó lại được ra mắt trước trào lưu hiện đại đó suýt soát trăm năm rồi, nên cũng có thể nói rằng Jack London đã đi trước thời đại chúng ta rất xa. Nhân vật chính trong truyện cũng phản ánh chính xác tâm tư mình và cũng là kiểu người mình muốn hướng tới, mà có lẽ đây cũng là một mẫu hình lý tưởng mà nhiều bạn trẻ hiện đại cũng muốn theo đuổi: tuổi trẻ sôi nổi và xông pha, tuổi trung niên trầm tư và đầy trăn trở, để rồi khi về già lại sống an yên, vô lo vô nghĩ, bỏ lại dòng đời náo động sau lưng. 

Tiểu thuyết vẽ ra thế giới của những kẻ đào vàng ở miền cực Alaska, nơi lý lẽ thuộc về kẻ mạnh và nòng súng nếu bạn may mắn bóp cò nhanh hơn đối phương. Ở đó, đức tin về Chúa chỉ mang tính tượng trưng, nơi quá xa xăm mà ánh sáng công lý vươn tới được, chỉ những kẻ liều lĩnh, khẳng khái dám đem mạng mình đánh cược với Mẹ Thiên Nhiên mới sống nổi.

“Người ta xâu xé nhau, cướp bóc, giết hại lẫn nhau cũng vì vàng. Nếu bạn đào được một số vàng lớn, bạn không dám bán ngay vì rất có thể bạn sẽ chết. Bạn phải chọn cách mang nó đến ngân hàng để ký gởi nhưng con đường từ bãi đào đến ngân hàng chưa chắc đã an toàn…”.

(Jack London)

Và trong số đó, Ánh Sáng Ban Ngày là kẻ liều lĩnh, khẳng khái, can đảm hơn tất thảy. 

Nhưng rồi một ngày nọ, anh giã biệt quê hương để lập nghiệp ở thành thị, nơi mà anh ví von là Thế Giới Vàng. Nhưng rồi, khi bị lừa lần đầu bởi những nhà tư bản, anh ngộ ra sự tàn nhẫn của Thế Giới Vàng cũng chẳng khác miền Alaska cố hương là bao. “Muốn sống giữa bầy sói, ta phải trở thành con sói đầu đàn!”, Ánh Sáng Ban Ngày đã quả quyết như vậy. Thế giới hoang sơ vùng cực không làm anh chai sạn, nhưng thế giới văn minh đã khuấy đảo nhân tính của anh, khiến nó trở nên khô cứng,  độc ác và vô cảm.

May thay, một bóng hồng đã tới. Chỉ một câu “Em chỉ yêu người nghèo!” của nàng đã đủ để thổi bùng những bản tính tươi đẹp tưởng chừng bị chôn vùi, sự tươi trẻ của nàng khiến con thú hoang kia đột nhiên rung động và bỗng chốc hoài nghi nhân sinh. Cùng nhau, họ từ bỏ Thế Giới Vàng, trở về thế giới hoang dã của vùng Alaska và sống một cuộc đời nông dân tự do, chất phác, hạnh phúc đến già. 

Có người đã gọi Từ Bỏ Thế Giới Vàng là một truyện ngôn tình trá hình của Jack London. Một gã đàn ông bước lên đỉnh cao cuộc đời rồi lại từ bỏ tất cả chỉ vì… một cô gái? Đã vậy đó còn là thứ tình cảm được phát triển chóng vánh y như truyện cổ tích, vì xuất phát điểm của nó chỉ là một câu “Em chỉ yêu người nghèo”. Nhưng mình cho rằng, sự đánh đồng đó thật bất hợp lý và phần nào đó hạ thấp tác giả. Quả thật Jack London hay thi vị hóa những cuộc đời trong tác phẩm của mình, nhưng chẳng có sự lãng mạn hóa nào của ông là vô lý hoàn toàn cả. Phải nhớ rằng Buck chỉ chấp nhận trở lại chốn hoang sơ sau khi đã trải đủ đắng cay ngọt bùi cùng con người, hay Nanh Trắng cảm nhận sự ấm áp của nơi con người mới nguyện trung thành với họ. 

Còn với Ánh Sáng Ban Ngày thì sao? Vốn dĩ ngay từ đầu trái tim anh đã chẳng hướng về vật chất, tiền tài. Anh hồi đó hẵng còn ngây thơ, trong sạch trong Thế Giới Vàng. Nhưng hiện thực tàn khốc đã đảo lộn tất cả, đã lôi con sói dữ ẩn sâu trong anh buộc nó phải vật lộn, phải chiến đấu để sinh tồn. Để rồi, khi đã đè bẹp tất cả kẻ thủ để trở thành con sói đầu đàn, anh mới ngộ ra vị trí độc nhất đó thật ra lại cô đơn biết bao. 

Dede xuất hiện chính là sự cứu cánh, hay đúng hơn là một sự giác ngộ. Dede mang trong mình hình bóng anh ngày trẻ, ngây ngô, mơ mộng và thuần khiết. Một người chắc chắn sẽ chỉ si tình với một người đàn bà quê mùa và nghèo khó như mình. Cái nữa, Dede xuất hiện khi anh đã già, đã đạt đến đỉnh cao cuộc đời và đang khao khát một cuộc phiêu lưu mới. Liệu còn gì tuyệt hơn một hành trình hồi xuân? Một chuyến đi để buông thõng những phiền muộn và tìm kiếm hạnh phúc mới bên người thương yêu thật lòng? Chỉ nghĩ đến thôi là đủ vui sướng. Mấy ai muốn khước từ cơ hội khi đã tìm được chân ái của đời mình? Tóm gọn lại, tình cảm giữa Ánh Sáng Ban Ngày và Dede, mình muốn khẳng định một lần nữa, chính là kiểu tình yêu trưởng thành, độc đáo và đáng để hướng tới.

Có lẽ, ở mỗi độ tuổi người đọc lại cảm nhận họ theo một cách khác nhau. Ví thử như mình còn trẻ thì chắc chắn sẽ tôn sùng họ như biểu tượng của sự cố chấp, cứng đầu, và trên tất cả là cái lòng kiên định với lý tưởng. Đã bao giờ bạn hồi tưởng lại những khoái cảm hạnh phúc đó chưa? Cái cảm giác điên cuồng khám phá cuộc sống đầy thăng trầm và biến ảo khôn lường, hay ham muốn muốn đạp những kẻ khác xuống bằng sức mạnh của cơ bắp và trí óc như một thằng đàn ông đúng nghĩa. Và rồi, cả cái cảm giác trở thành người chiến thắng giữa muôn vạn người, nhưng trong lòng vẫn đau đáu nỗi cô đơn vì thiếu vắng cảm giác an toàn, ấm áp bên cạnh một người mình thực sự đặt trọn trái tim vào. 

Nhưng rồi, vẫn là mình của 3 năm sau đó, tức là mình của hiện tại, dù chẳng lớn hơn bao nhiêu, đã ngộ ra một chút chân lý trong hành động buông bỏ đó. Con ngựa chứng đầu xanh là mình giờ đã muốn trân trọng hơn những điều mà Ánh Sáng Ban Ngày đã trân trọng: đó chính là việc chấp nhận và thấu hiểu mình hơn, không để bị dao động bởi những tạp niệm bên ngoài nữa. Cuộc sống vốn dĩ giống như ván bài đỏ đen. Có người may mắn được lá bài tốt, có người kém may mắn thì phải nhận phải bài xấu. Không ai được lựa chọn cuộc đời mình sống, nhưng hoàn toàn được lựa chọn được cách mình sống. 

Từ Bỏ Thế Giới Vàng, tóm gọn lại, là thế giới của những chấp mê bất ngộ, những ảo mộng khó buông mà mỗi người rồi sẽ phải nếm trải, dù chỉ một lần. Ánh Sáng Ban Mai vì giấc mộng vinh hoa phú quý mà bỏ lại sau lưng quê hương, tuổi trẻ và chính bản thân mình. Cô nàng Dede luôn mơ mộng về một tình yêu “một túp lều tranh hai trái tim vàng” mà để tuổi xuân lặng lẽ trôi nhanh. Đó cũng là câu chuyện về chính bản thân mỗi chúng ta, những người đang níu lại những chấp niệm mãi không bỏ được, để rồi lại buồn khổ, day dứt vì nó. Đó cũng là câu chuyện về quyền lựa chọn và sự buông bỏ, gợi nhắc chúng ta trân quý những hạnh phúc nhỏ nhoi dù chỉ xuất hiện vài lần trong đời. 

Đánh giá: 4/5 

21/3/3023