Người Đàn Ông Mang Tên Ove – Tại sao câu chuyện về một lão già gàn dở lại có thể thu hút đến thế chứ?

Tác giả: Fredrik Backman

Dịch giả: Hoàng Anh

Fredrik Backman là một nhà văn người Thụy Điển, sinh năm 1981, ông là tác giả của nhiều tựa sách bán chạy như Bà Ngoại Tôi Gửi Lời Xin Lỗi, Britt – Marie Đã Ở Đây, Những Kẻ Âu Lo… Văn phong của Fredrik Backman hài hước, nhẹ nhàng, nhân văn, kết hợp với những tình huống không tưởng. Người Đàn Ông Mang Tên Ove là một tác phẩm nổi tiếng của ông, đã được dịch ra 40 thứ tiếng và bán hơn 3 triệu bản in trên toàn cầu. Câu chuyện về một người đàn ông gàn dở có gì mà lại khiến người đọc không thể rời mắt đây?

Cũng đã khá lâu rồi tôi mới tìm thêm được một cuốn tiểu thuyết khiến bản thân cảm thấy tâm đắc đến vậy, mà lại không phải là thể loại trinh thám nữa chứ! Lúc tìm đến cuốn này, tôi không nghĩ nó sẽ để lại nhiều cảm xúc tốt đẹp đến vậy cho tôi. Hãy bỏ lại những lo toan bên ngoài cửa, trước khi bạn đến với buổi trà chiều cùng ông lão gàn dở Ove, tôi tin rằng bạn sẽ cùng khóc, cùng cười, và cùng được chữa lành cùng ông lão này đấy!

Ngay từ những trang đầu của câu chuyện này, tôi tin rằng ai cũng sẽ phải lắc đầu ngán ngẩm trước sự gàn dở quá mức của Ove. Ông luôn có những lý lẽ rất “ngang ngược”, làm khó người khác, khiến đối phương chỉ có thể thở dài ngán ngẩm mà làm theo ý ông, chỉ để Ove không còn ở đó càu nhàu khó chịu! Ove là vậy đấy, chịu được thì chịu, không chịu được cũng phải chịu! Thật sự là một ông lão khó ưa, nhưng điều đó chẳng có nghĩa lý gì với ông. Ông chẳng cần ai yêu thích hay cảm thông cho mình nữa. Bởi, ông đã có kế hoạch tự kết thúc cuộc đời mình sau khi người vợ ông hằng yêu quý ra đi, và công việc ông gắn bó hơn một phần ba thế kỷ không còn cần đến ông nữa!

Ấy vậy mà kế hoạch ấy chẳng hề dễ dàng thực hiện, hết lần này đến lần khác, ông bị kéo vào những rắc rối, cũng như những con người trời ơi đất hỡi khiến ông không vừa mắt! Một gia đình mới đến ồn ào với cô vợ nhiệt tình quá mức, anh chồng lại vô dụng không biết lùi chiếc rơ-mooc. Rồi thì là con mèo hoang xấu xí cáu bẳn kiêu ngạo, không khác gì một Ove phiên bản mèo vậy, lại còn hệ thống máy sưởi suốt ngày dở chứng của nhà hàng xóm… Ôi chao! Bao nhiêu là thứ cứ tự tiện xông vào cuộc sống quy củ cứng nhắc của ông, khiến ông cứ lần lữa mãi chẳng thể đoàn tụ với vợ mình!

Cũng bởi vì những quy tắc có phần cứng nhắc gắn chặt với con người ông từ những ngày thơ ấu, để bây giờ ông không thể bỏ mặc cho mọi thứ trở nên hỗn độn vậy, thế là ông lão Ove gàn dở lại phải xắn tay áo lên săn sóc, chỉ bảo, sửa chữa giúp những con người “vô dụng” ấy, rõ là trớ trêu…

Nhưng ngoài sự gàn dở cáu bẳn bên ngoài, thì sâu bên trong Ove là một con người như thế nào? Dù có bị trói buộc với những quy tắc lạ lùng, dù có khó tính, nhưng ông là một con người ấm áp và vô cùng lương thiện, tử tế. Ông nói cuộc đời mình không có màu sắc cho đến khi vợ ông – bà Sonja xuất hiện, để rồi bà lại mang hết màu sắc cuộc đời ấy đi khi rời xa ông. Nhưng tôi không nghĩ thế, và những người xung quanh Ove cũng vậy. Ove cũng có màu sắc, là một mảng màu ấm áp dù không rực rỡ hay nổi bật. Có lẽ vì thế mà họ cứ mặc sức xuất hiện và “làm phiền” ông bất kể ngày đêm, ùa vào cuộc sống và tâm khảm ông. Để rồi ông thấy cuộc đời còn quá nhiều thứ cần ông quan tâm, để ông tận hưởng.

Mỗi chương là một lát cắt về con người của Ove, càng đọc tôi càng thấu hiểu, và cảm thấy thương lão già gàn dở này quá đi mất! Ông ấy không phải là một hình ảnh quá xa lạ. Xung quanh ta, rất nhiều người lớn cũng như vậy. Ẩn sau vẻ ngoài khó tính, bài xích thế giới hiện đại, thì họ vẫn còn đó trái tim ấm nóng tràn đầy yêu thương… Tôi thậm chí còn có phần ngưỡng mộ tình yêu của Ove và Sonja, họ đúng là hai mảnh ghép sinh ra để dành cho nhau. Cách viết đan xen các chương truyện giữa quá khứ và hiện tại khiến người đọc càng hiểu sâu hơn về Ove, rốt cuộc tuổi trẻ của ông lão này phải như thế nào, mới có được Ove của ngày hôm nay chứ!

Ngày qua ngày, cuộc sống của Ove đầy ắp những sự kiện thú vị được mang đến từ những người xung quanh, ngôi nhà lạnh lẽo của ông lại thơm mùi bánh mì nướng, ồn ào với tiếng mèo kêu… Có lẽ từ khi Sonja ra đi, bây giờ ông mới thật sự được sống lại. Tôi nghĩ ngay đến một khu phố ồn ào với đủ kiểu người. Có lẽ ta sẽ phải nhăn mặt và thấy phiền phức ít nhiều với sự náo nhiệt đó, nhưng mà, đó mới là cuộc sống chứ! Phải không ông Ove?

Tôi những muốn bước chân vào câu chuyện ấy và ôm lấy lão Ove, mặc kệ ông ấy có càm ràm hay khó chịu đi chăng nữa! Có lẽ lúc đó tôi cũng sẽ như Parvaneh, cười và mặc kệ những gì ông ấy nói, cứ làm điều mình muốn làm thôi!

Đây là một câu chuyện vô cùng bình thường, chẳng có gì gay cấn hay rối rắm, nhưng lại khiến người đọc không thể bỏ dở, để rồi khi khép lại hành trình ấy, rất có thể ta sẽ phải rơi nước mắt. Và đó sẽ là những giọt nước mắt của hạnh phúc và vui vẻ, dành cho cuộc đời đáng trân trọng và đầy sắc màu của Người Đàn Ông Mang Tên Ove này! Đôi khi ta không cần quá nhiều sự kịch tính để khiến cuộc sống này rực rỡ hơn, hãy cứ sống thật tử tế, cương trực, màu sắc sẽ tự đến với ta… Ove đã mang lại cho tôi điều đó, cũng như ông đã mang đến một hành trình đầy ý nghĩa cho những xung quanh!

Cảm ơn Fredrik Backman đã mang đến một tác phẩm ấm áp như vậy. Ngày xưa tôi đã từng có những cảm xúc rất mãnh liệt với Đêm Trường Tăm Tối của Tử Kim Trần, hôm nay cảm xúc ấy đã quay lại với tôi. Có vẻ hơi kỳ cục khi đặt hai tác phẩm này đặt cạnh nhau nhỉ? Chỉ là, Người Đàn Ông Mang Tên Ove cũng mang đến cho tôi sự trân trọng tương tự như thế, là một tác phẩm mà tôi sẽ luôn nhớ đến như một cuốn sách gối đầu giường, sẵn sàng giới thiệu cho những người khác. Tôi tin rằng, ai rồi cũng sẽ phải yêu mến Ove thôi!

Đánh giá cá nhân: 9.5/10