The Novelist's Film: Khi Hong Sang Soo tự vấn về lương tri của người làm nghệ thuật

Với Giải thưởng lớn của Ban giám khảo tại Berlinale 2022, The Novelist's Film đánh dấu chiến thắng Gấu bạc lần thứ ba liên tiếp của Hong Sang Soo tại liên hoan phim danh giá này, sau danh hiệu Đạo diễn xuất sắc nhất với The Woman Who Ran vào năm 2020 và Kịch bản xuất sắc nhất cho Introduction vào năm ngoái.

Trở lại LHP Berlin vào đầu năm nay, vị đạo diễn họ Hong tiếp tục mang đến câu chuyện quen thuộc với trọng tâm xoay quanh những cuộc gặp gỡ chủ ý hoặc vô tình của một phụ nữ. Thế nhưng như thường lệ, phim của Hong bao giờ cũng là một điều gì đó “always the same, always different” (luôn luôn giống nhau, luôn luôn khác biệt), và quả thật chỉ với những biến tấu nho nhỏ lại chưa bao giờ khiến người hâm mộ ngừng bất ngờ xen lẫn thích thú.

Trrong The Novelist's Film, chúng ta theo chân Jun Hee (Lee Hye Young), một tiểu thuyết gia nổi tiếng tìm đến vùng ngoại ô để gặp người bạn cũ Se Won (Seo Young Hwa) vốn từng là nhà văn nhưng nay đã gác bút và mở một hiệu sách nhỏ. Một cuộc hội ngộ điển hình giữa hai người phụ nữ đã mất liên lạc từ lâu, nhẹ nhàng tình cảm nhưng cũng lại có chút gì đó xa cách và hơi thiếu kết nối, như khi Jun Hee nhanh chóng chuyển sự chú ý sang nữ trợ lý trẻ nhút nhát của Se Won và hào hứng với những bài học bằng ngôn ngữ ký hiệu – một minh chứng cho khả năng tạo nên những phân đoạn rất đỗi bình dị mà cuốn hút khó tả của Hong, đã khiến mình cũng bất giác làm theo những động tác ngộ nghĩnh không lời trong sự tĩnh lặng êm dịu ấy.

Sau đó, Jun Hee quyết định đi tham quan một tòa tháp nổi tiếng của địa phương và tại đây, cô gặp người quen cũ khác là đạo diễn Hyo Jin (Kwon Hae Hyo) đang đi cùng vợ. Cuộc trò chuyện giữa cả ba tuy thân thiện nhưng vẫn không tránh khỏi chút bối rối bởi trong quá khứ, Hyo Jin đã từng thất bại trong việc chuyển thể tác phẩm của Jun Hee, để giờ đây một bên giãy bày có phần hối lỗi “tôi hầu như chỉ xoay xở đủ để làm phim” trong khi bên kia lại cho rằng “chẳng phải anh khá tham vọng và mưu cầu nhiều thứ hay sao”.

Kế đến trong công viên, bộ ba lại chạm mặt Kil Soo (Kim Min Hee), nữ diễn viên ngưỡng mộ tài viết của Jun Hee và vị tiểu thuyết gia cũng hâm mộ Kil Soo. Đồng thời mở ra phân đoạn mình yêu thích nhất với tất cả những xung đột và phản ứng dữ dội nổ ra, vào khoảnh khắc Hyo Jin cho rằng việc Kil Soo lùi về sau ánh hào quang là đang lãng phí tài năng của mình thì Jun Hee đã hùng hổ tuôn một tràng nào là “cô ấy có phải con nít mới lớn đâu mà cậu nói như vậy”, “cô ấy có làm gì sai trái đâu mà cậu bảo là lãng phí” hay “cậu có yêu cuộc sống của cổ hơn chính cổ không”,… Rốt cuộc thì, một diễn viên xuất chúng từ chối tham gia vào ngành công điện ảnh chính thống mà tự chọn cho mình lối đi riêng có thật là “lãng phí” hay không?

Đỉnh điểm của chất ngẫu hứng trong The Novelist's Film phải kể đến ý tưởng bộc phát được làm phim đầu tay của Jun Hee với sự tham gia của Kil Soo cùng Gyeong Woo (Ha Seong Guk), cháu trai sinh viên điện ảnh của chồng Kil Soo. Nhưng Jun Hee sẽ làm loại phim gì? Vẫn chưa có gì chắc chắn nhưng với cô thì nội dung có thu hút khán giả hay không dường như cũng chẳng phải điều quan trọng cho lắm. Ở đây một chi tiết đối lập khá thú vị lại được cài cắm khi mà với một tiểu thuyết gia, Jun Hee không có vẻ quá nóng vội khi nghĩ ra câu chuyện thì trớ trêu thay, người bạn cũ của cô, nhà thơ lớn tuổi Man Soo (Ki Joo Bong), nhanh nhẹn nghĩ ra một câu chuyện chỉ để quên nó ngay lập tức trong men rượu.

Một phân cảnh không kém phần ý nghĩa khác xảy đến khi Jun Hee và Kil Soo ngồi trong quán ăn, và vị tiểu thuyết gia chia sẻ về gánh nặng vượt qua lối mòn cố gắng “phóng đại” mọi tiểu tiết sao cho có ý nghĩa, thay vào đó cô dường như muốn tìm kiếm một tiếng nói hoà dịu hơn, thành thật hơn với chính mình, hệt như cách mà Hong Sang Soo có vẻ hài lòng với thế giới làm phim nhỏ bé chỉ gói gọn trong “gia đình” cộng tác viên thân thuộc của ông. Để rồi ngạc nhiên thay giữa đoạn độc thoại của Jun Hee, một cô bé như vô tình đi lạc vào bộ phim, nhìn chăm chú qua cửa sổ suốt một lúc lâu như thể hoàn toàn bị mê hoặc bởi vẻ đẹp của Kil Soo (hay máy quay của Hong?), liệu có phần nào gợi nhớ đến thứ cảm hứng ngẫu nhiên, tươi mới trong nghệ thuật bất ngờ ùa đến mà chẳng báo trước khi lòng ta thong dong đón nhận tất cả?