Shoplifters – Điều gì thực sự tạo nên một gia đình?

Với tâm thế chuẩn bị ra rạp xem Broker của đạo diễn Hirokazu Koreeda, mình đã tìm xem bộ phim nổi tiếng nhất của ông là Shoplifters – tác phẩm đã vượt qua đối thủ nặng ký là Burning của Lee Chang Dong và thắng giải Cành Cọ Vàng tại Liên hoan phim Cannes 2018. Và Shoplifters quả thực là một minh chứng không thể hoàn hảo hơn cho cách kể chuyện giản dị nhưng đầy sức nặng.

Có lẽ bất cứ ai xem xong bộ phim cũng bất giác quay cuồng trong những nghi vấn “Thế nào là một gia đình thật sự?” hay “Điều gì mới làm nên một gia đình?”. Với Shoplifters, định nghĩa đã có từ ngàn xưa rằng gia đình là tập hợp những người cùng chung huyết thống bất giác trở nên xa vắng và mơ hồ trong chính bối cảnh của câu chuyện.

Trong Shoplifters, chúng ta có một “gia đình” kỳ lạ được hình thành nên từ những kẻ ở tận cùng đáy xã hội: cặp vợ chồng lao động chân tay với đồng lương còm cõi và thường đi ăn cắp thực phẩm, đồ gia dụng ở cửa hàng tiện lợi hay siêu thị; người bà sống nhờ tiền trợ cấp sau khi bị chồng cũ bỏ rơi; cô gái mới lớn làm việc trong một câu lạc bộ phục vụ tình dục; một cậu bé ngây thơ tin rằng “chỉ những ai không thể học ở nhà mới phải đến trường” cũng hành nghề trộm vặt; và cô bé nhỏ tuổi nhất với nhiều vết thương bị bạo hành từ tình cờ đến quyết định trở thành mảnh ghép cuối cùng của gia đình ấy.

Tất cả đều chẳng hề có quan hệ ruột rà gì mà dường như chỉ bởi một sự run rủi nào đó của số phận đã mang họ đến bên nhau và cùng vượt qua những chuỗi ngày khốn khó. Bất chấp không gian sống chật hẹp, những bữa ăn tạm bợ hay điều kiện sinh hoạt nghèo nàn, mỗi khoảnh khắc họ trải qua cùng nhau quả thật đều khiến mình chẳng chút nghi ngờ rằng bầu không khí đó chẳng phải là một gia đình đúng nghĩa ư? Bởi lẽ không chỉ là người này dựa vào người kia để tiếp tục sống, mà nơi ấy với tiếng cười trẻ thơ, những săn sóc ân cần xen lẫn đôi ba câu trêu ghẹo tinh nghịch giữa các thành viên đều vang vọng một giai điệu yêu thương chân thành quá đỗi.

Thật vậy, cái nghèo đến cùng cực không khiến bất kỳ ai trong gia đình trộm vặt cạn kiệt nhựa sống và khô héo về cảm xúc. Mỗi ngày trôi đi, họ đối với nhau vẫn cứ là dịu dàng, bao dung và thấu hiểu biết mấy. Nhưng, ranh giới giữa lòng tốt và phạm pháp đôi khi vẫn mong manh đến vậy. Đành rằng không thể chối cãi có không ít sự sai trái trong gia đình ấy nhưng mặt khác phần lớn khán giả hẳn cũng cảm thấy họ chẳng hề đáng trách đến thế.

Không giống kết thúc trong truyện cổ tích rằng họ sống bên nhau hạnh phúc mãi mãi, Shoplifters một lần nữa đánh mạnh vào trái tim người xem bằng một cái kết đậm tính hiện thực, vừa để lại nỗi day dứt khôn nguôi nhưng đâu đó vẫn đọng lại chút vỗ về khi ta hồi tưởng đến những thời khắc đã từng hạnh phúc đến nao lòng…