Hình Hài Yêu Dấu - Nỗi đau người ở lại, hay là nỗi niềm người ra đi?

Tác giả: Alice Sebold

Dịch giả: Võ Thị Kim Nga

Nhiều năm về trước, The Lovely Bones tình cờ đến với tôi trong chương trình phim cuối tuần. Những khung cảnh diệu kỳ đầy sắc màu và lạ lẫm khiến tôi không thể rời mắt khỏi bộ phim này. Và đến tận bây giờ, tôi vẫn nhớ như in cảm giác của mình sau khi xem xong, đó là sự ám ảnh, thảng thốt, sững sờ. Đây gần như là bộ phim để lại nhiều ấn tượng cho tôi nhất. Thậm chí tôi còn mơ về nó cả mấy đêm sau đó. Thời điểm ấy, với một cô bé còn non nớt như tôi thì đây là bộ phim khá “nặng đô”, khó mà thoát ra được. Và sau này tôi mới biết bộ phim này được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên. Bao nhiêu cảm xúc ngày ấy ùa về, tôi những muốn níu giữ lại cảm xúc cũ xưa, hay là tiếp tục đắm chìm trong thế giới lạ lẫm nhiệm màu ấy đây?

Tác giả Alice Sebold sinh năm 1963 tại thành phố Madison, tiểu bang Wisconsin của Mỹ. Bà nổi tiếng qua hai tác phẩm là Lucky (May Mắn) và The Lovely Bones (Hình Hài Yêu Dấu). Khi còn ở độ tuổi vị thành niên, bà đã bị cưỡng hiếp và may mắn thoát chết. Có lẽ những nỗi đau lớn lao từ quá khứ đã trở thành những tư liệu để bà viết nên cuốn tiểu thuyết này, với một giọng văn dịu dàng và sự trân trọng với những mất mát đau thương ấy. Cuốn tiểu thuyết đã nhanh chóng nhận được sự đồng cảm từ nhiều tầng lớp độc giả và trở thành một hiện tượng trong thế giới xuất bản.

Họ của tôi là Salmon, nghĩa là cá hồi; còn tên là Susie. Tôi mười bốn tuổi khi bị sát hại vào ngày mồng 6 tháng Chạp năm 1973.

Câu chuyện được mở đầu từ những lời kể vô cùng bình thản từ chính cô bé Susie, à, hay nói đúng hơn là linh hồn của Susie. Cuộc sống hạnh phúc của cô đã bị tước đoạt bởi bàn tay của kẻ thủ ác mà cô không chút phòng bị. Đây là một cách mở đầu truyện khá sáng tạo, tác giả không quá tập trung vào quá trình điều tra phá án – điều tưởng như cần phải có đối với những cuốn sách có hoàn cảnh thảm khốc đến thế này. Độc giả cũng chẳng cần phải nhọc công suy đoán hung thủ, vì chỉ vài dòng sau là cô bé Susie đã điểm thẳng tên rồi… 

Vậy điều gì sẽ được nói đến trong Hình Hài Yêu Dấu đây? Đó chính là quá trình những người xung quanh cô bé đối diện với sự thật thảm khốc này, là cách mà cuộc sống vận hành khi không có cô. Những đau thương, mất mát không được thể hiện qua lời kể từ những người ở lại, mà bằng chính đôi mắt nhìn và tâm hồn thấu cảm của Susie từ cõi diệu kỳ xa xăm ấy.

Tôi cảm nhận được sâu sắc nỗi đau và sự tuyệt vọng của Susie trước những hành động biến thái, vô nhân tính của tên ác ma ấy. Dù cho có xem, có đọc bao nhiêu đi chăng nữa, cũng chẳng ai có thể hình dung hết nỗi đau mà cô bé phải chịu đựng trước khi từ giã cõi đời. Để rồi càng bất lực hơn khi chính cô chứng kiến cảnh bố mẹ mình tìm kiếm trong vô vọng, cảnh sát loay hoay, trong khi kẻ thủ ác vẫn nhởn nhơ ngay bên cạnh. Không thể nào diễn tả hết sự căm phẫn và kinh tởm mà tôi dành cho hắn. Bởi tôi biết rằng, những vụ án thảm khốc như thế này không phải là hư cấu hay nói quá lên. Tại sao lại tồn tại những kẻ biến thái và dã man đến mức ấy chứ?

Hình Hài Yêu Dấu xoáy sâu đến tận cùng nỗi đau thương và mất mát của những người ở lại. Mỗi một người bên cạnh Susie lại chọn những cách khác nhau để đối mặt với nỗi đau ấy. Tôi đã rơi nước mắt trước nỗi bất lực của người bố, từng con thuyền trong chai của hai bố con vỡ tan, như bao nhiêu hy vọng đã bị sóng nhẫn tâm nhấn chìm.

Hay là mẹ cô, một người phụ nữ xinh đẹp giỏi giang, lại chọn cách trốn tránh không dám đối mặt với nỗi đau ấy, để rồi sa ngã vào những lạc thú sai trái để quên đi hiện thực. Còn có cô em gái Lindsay lại cố tỏ ra thản nhiên trước mặt người khác, vì sợ phải đối mặt với ánh mắt thương hại của họ…

Nhưng không ai có thể tìm được lối ra cho chính mình, dường như cái chết của Susie đã đóng lại cánh cửa cuộc đời của những con người ấy. Những điều đó, Susie đều nhìn thấy hết thảy, kể cả những suy nghĩ bí mật trong tâm tưởng, hay giọt nước mắt cố kìm nén… Cô bé không thể làm gì khác hơn ngoài việc ngồi ở vọng lâu và quan sát những người thân yêu của mình. Bất lực khi tìm cách giao tiếp, hay căm phẫn trước sự thản nhiên của tên hung thủ, chính Susie cũng bế tắc trong Cõi Lưng Chừng rộng lớn của riêng mình!

Xuyên suốt cuốn sách là những năm tháng quá đỗi bình thường trôi qua từ ngày mùng 6 tháng Chạp ấy. Susie ra đi, nhưng mặt trời vẫn mọc hàng ngày, đời sống mọi người vẫn tiếp diễn, họ xì xào bàn tán rồi cũng mau chóng quên đi, bao lứa học sinh đến rồi đi tại ngôi trường ấy. Và dù có bị khựng lại bao lâu đi chăng nữa, thì họ rốt cuộc cũng phải tiếp bước trong chính cuộc đời mình. Đó không hẳn là sự lãng quên, mà đó là con đường mà mọi người đều phải bước đi.

Và tôi hiểu được rằng, giá trị của tình thân với mỗi người là cực kỳ quan trọng. Người nhà ấy mà, thường ngày ta thấy họ phiền phức, ít chia sẻ, oán thán họ không hiểu ta. Nhưng đến khi biến cố lớn lao xảy đến, thì bên cạnh ta cũng chỉ còn gia đình mà thôi. Tình yêu thương là liều thuốc chữa lành những mất mát, để lên dây cót lại cho đồng hồ cuộc đời của những người còn sống. Câu trả lời dường như tốt nhất, đó không phải là quay lưng quên lãng, cũng không phải ám ảnh đắm chìm. Mà là chấp nhận, và hiểu rằng có những điều sẽ không bao giờ trở lại bên ta, và cuộc sống không phải lúc nào cũng như mơ như mộng!

Kể cả với chính Susie, đó là cô bé phải buông tay, chấp nhận bước chân ra khỏi đường hầm tăm tối níu giữ cô cùng những người yêu thương. Chỉ khi cô thật sự buông được những nỗi đau, căm phẫn, và lo lắng với họ, thì cô mới thật sự đến được thiên đường của chính bản thân mình. Một thế giới mới sẽ mở ra với Susie, cũng như những cánh cửa ở hạ giới sẽ mở ra cho bố, mẹ, Buckley, Lindsay, và cả Ray…

Đây không phải là một cuốn sách nhiều tình tiết, mặc dù với đề tài này, nó rất có thể dễ dàng viết thành một tiểu thuyết trinh thám tội phạm, có pha trộn yếu tố tâm linh. Nhưng như thế thì chẳng còn gì là chất riêng của Hình Hài Yêu Dấu nữa rồi! Sự đặc sắc từ cách kể chuyện, đến những câu văn thấm đẫm tình cảm, dịu dàng đến từng con chữ, lại có phần ngây ngô của một cô bé 14 tuổi… Những điều đó đã tạo nên giá trị nhân văn to lớn mà Alice Sebold muốn gửi gắm.

Cách mà ta chọn đối mặt với nghịch cảnh trong cuộc đời, sẽ dẫn đến những lối đi khác nhau trong hành trình dài không biết điểm kết thúc này. Chỉ mong rằng, dù lựa chọn như thế nào đi chăng nữa, thì bản thân đều sẽ có được sự bình an trong tâm khảm. Và đủ để thấy rằng, ta không hề cô đơn trong cuộc đời rộng lớn này, dù là ở đây, hay là vùng đất xa xăm thần tiên ấy…

Đánh giá cá nhân: 8.75/10