Neil Harbisson: “Cyborg” đầu tiên của nhân loại

Cyborg là từ chỉ sinh vật cơ khí hóa, tồn tại với cả hai phần sinh học và nhân tạo. Thuật ngữ này thường gắn với khoa học viễn tưởng hay là những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ và y tế ở tương lai. Tuy nhiên ở đời thực đã có một Cyborg xuất hiện, anh ấy là Neil Harbisson.

Neil sinh vào ngày 07/07/1984, là một nghệ sỹ “cyborg art” người Anh gốc Tây Ban Nha và là nhà hoạt động vì quyền chuyển giao. Năm 2004, chính phủ Anh đã công nhận anh là công dân cyborg hợp pháp đầu tiên trên thế giới.

Từ đó, truyền thông quốc tế bắt đầu mô tả và mệnh danh Neil là nghệ sỹ cyborg tiên phong, đầu tiên của loài người. Anh được biết đến khi xuất hiện với chiếc cần ăng-ten kết nối vào não. Đây là thiết bị giúp anh “nghe thấy” màu sắc.

Một “người máy”

Ngay từ khi sinh ra Neil Harbisson đã không thể nhìn thấy màu sắc, anh chỉ có thể nhận thức mọi thứ bằng màu đen và trắng, tình trạng mà anh mắc phải được chẩn đoán là Achromatopsia. Dẫu vậy anh cũng không muộn phiền mà chấp nhận hiện thúc, sống vui vẻ trong thế giới đơn sắc.

Đến tuổi trưởng thành, Neil nỗ lực tìm kiếm những cách khác nhau để có thể nhận biết màu sắc và năm 2003, anh đã gặp chuyên gia điều khiển học Adam Montandon. Hai người hợp tác với nhau để thử nghiệm nhận biết màu sắc thông qua âm thanh. Neil Harbisson được gắn "eyeborg" trên đầu, đây là thiết bị thu nhận tín hiệu màu sắc trước mặt để chuyển hóa thành tín hiệu âm thanh với tần số và cường độ khác nhau thể hiện cho màu sắc đó. 

Từ đó, Neil trở thành một “cyborg”, dạng người nửa máy. Anh chia sẻ rằng: "Khi đã trở thành người máy, tôi cảm thấy bản thân kết nối nhiều hơn với thế giới và thiên nhiên bên ngoài".

“Eyeborg”

Đây là một thiết bị gắn liền với cuộc đời của Neil và giúp anh thay đổi số phận. “Eyeborg” không thật sự giúp Neil nhìn thấy màu sắc nhưng lại hỗ trợ anh "nghe thấy” màu sắc. 

Thiết bị gồm 1 đầu là camera và 1 đầu là chip thu nhận dữ liệu âm thanh. Đầu dữ liệu âm thanh hiện đã được cấy ghép vào phía sau hộp sọ cho phép Neil thu nhận hình ảnh do camera cung cấp thông qua rung động xương.

Anh còn nâng cấp "eyeborg" của mình lên tầm cao mới khi không chỉ dừng lại ở khả năng ghi nhận màu sắc trong quang phổ nhìn thấy được mà còn thêm vào các quang phổ không nhìn thấy được bằng mắt thường như tia hồng ngoại và tia cực tím. Ngoài ra khả năng của Neil còn vượt xa khỏi phạm vi Trái Đất khi "eyeborg" còn được kết nối với hệ thống máy ảnh trên Trạm Vũ trụ quốc tế. Theo đó mà anh có thể tìm hiểu và nghiên cứu về màu sắc ngoài không gian. 

Neil xem thiết bị này như một giác quan mới, giúp anh cảm nhận được màu sắc từ khoảng cách rất xa, chứng minh cho thấy sự kỳ diệu của khoa học kỹ thuật. Theo anh trong tương lai  nhân loại sẽ đạt bước tiến mới thông qua sự kết hợp giữa con người và máy móc.

Nghệ sĩ cyborg

Neil Harbisson sử dụng "eyeborg" để làm nghệ thuật, giao tiếp và vận động cho quyền của những người giống như anh. Khi còn trẻ, anh học mỹ thuật và âm nhạc và trở thành một nghệ sĩ “lạ lùng”. Neil tạo nên các tác phẩm nghệ thuật thông qua việc “nghe” màu sắc, lắng nghe, nhận thấy và thể hiện chúng qua sự sáng tạo cùng cảm nhận thế giới xung quanh của riêng anh.

Neil chia sẻ: “Tôi bắt đầu vẽ bằng cách sử dụng những âm thanh xung quanh mình. Tôi đã tạo nên những bức tranh khi nghe các tác phẩm của Vivaldi, Beethoven và Mozart và những người khác”.

Neil nói rằng nhận thức của anh về nghệ thuật và vẻ đẹp đã thay đổi sau khi anh ấy bắt đầu sử dụng “eyeborg”. Thiết bị này dẫn dắt anh đến với không gian nhận thức nghệ thuật thị giác theo một cách khác lạ. Và khả năng “nghe thấy” màu sắc cũng đã thay đổi trải nghiệm cuộc sống hàng ngày của anh, từ việc đi bộ xuống phố cho đến chọn quần áo, nhận thức của anh ấy giờ đây đều được định hình bởi cách liên hệ giữa âm thanh và màu sắc.

Quỹ Cyborg

Năm 2010, cùng với biên đạo múa Moon Ribas, Neil Harbisson đồng sáng lập Quỹ Cyborg, với mục đích giúp con người trở thành người máy nếu họ muốn, bảo vệ quyền lợi của người máy và thúc đẩy sự phát triển của họ trong nghệ thuật và xã hội.

 Quỹ thúc đẩy các dự án liên quan đến việc mở rộng và tạo ra các giác quan mới thông qua sự gặp gỡ và tích hợp giữa công nghệ với cơ thể con người. Triết lý cơ bản của nó là tất cả con người, không chỉ những người khuyết tật đều có thể hưởng lợi từ việc mở rộng các giác quan và nhận thức của họ. Thay vì tiến hóa tự nhiên, Neil chia sẻ về sự tiến hóa thông qua công nghệ như một cách nâng cao khả năng của cơ thể con người và trải nghiệm điều đó trong thực tiễn. 

Thông qua những hoạt động, đấu tranh vì quyền lợi của những người giống như anh, Neil Harbisson nêu lên quan niệm của bản thân rằng con người không nên e ngại về việc hợp nhất với công nghệ. Với anh, nỗi lo công nghệ thống trị loài người là vô căn cứ, bằng chứng là khi Neil có bộ não được tích hợp với công nghệ nhưng anh không hề cảm thấy bị thay thế bởi máy móc mà lại sống tích cực hơn với chính mình và xã hội.

Nguồn tham khảo: thefashionglobe.