Metaverse là gì? Vì sao nó trở nên quan trọng trong tương lai?

Công ty mẹ của mạng xã hội Facebook được đổi tên từ "Facebook, Inc." sang "Meta Platforms" và Mark Zuckerberg đã tuyên bố về cam kết của công ty trong việc phát triển một hệ sinh thái "Metaverse". Kể từ lúc đó, khái niệm Metaverse bỗng nhiên trở thành từ khóa hot, các tên miền liên quan tới chữ "meta" cũng được thu mua và trở nên tăng giá.

Vậy Metaverse là gì? Vai trò của nó sẽ trở nên quan trọng như thế nào trong tương lai, vì sao các ông trùm công nghệ lại đanng tập trung phát triển các hạng mục liên quan tới Metaverse? Sau đây chúng ta sẽ điểm qua sơ lược về khái niệm này và cùng nhận định xem bản thân mình phải chuẩn bị điều gì để bắt kịp với tiến trình phát triển của nó.

"Metaverse" là gì và có từ bao giờ?

Metaverse là từ ghép trong tiếng Anh (portmanteau, hay blended word) được tạo thành bởi tiền tố "meta-" và "universe", về bản chất nó là một sự tái lập của thế giới rộng lớn này trên môi trường kỹ thuật số, được hỗ trợ bởi công nghệ thực tế ảo 3-D trực tuyến theo thời gian thực và nhiều công nghệ khác phức tạp hơn nữa.

Có thể hiểu đơn giản là chúng ta tạo nên một thế giới ảo nơi con người tương tác với nhau bằng cách sử dụng một nhân vật kỹ thuật số đại diện cho mình (Avatar). Để dễ hình dung, các bạn hãy nhớ tới các phim như The Matrix, Ready Player One, Altered Carbon hay Black Mirror, chúng đã tái hiện cái gọi là Metaverse một cách sinh động.

Với Metaverse, chúng ta có thể xóa nhòa khoảng cách địa lý, mang con người đến gần nhau hơn thông qua kỹ thuật số mà vẫn giữ được nhiều cảm xúc và trải nghiệm chân thực. Giống như cách mà nhân vật chính của Ready Player One chỉ ở yên một chỗ mà có thể chiến đấu trong đấu trường ảo, hoặc đi khiêu vũ và hôn bạn gái vậy.

Một số công nghệ sẽ là nền tảng cho Metaverse bao gồm thực tế ảo (Virtual Reality), thực tế tăng cường (Augmented Reality) và trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence). Mặc dù vậy, công nghệ hiện tại của con người vẫn còn chưa đủ để có thể tạo ra Metaverse theo đúng nghĩa của nó, chúng ta chỉ mới tạo được một phiên bản Metaverse rất giới hạn.

Trên thực tế, khái niệm Metaverse đã được đưa ra từ hơn 3 thập kỷ trước bởi tác giả Neal Stephensen thông qua cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Snow Crash. Mặc dù vậy chỉ sau khi ông chủ của Facebook phát ngôn về định hướng tương lai của nền tảng này thì Metaverse mới thực sự được dư luận chú ý tìm hiểu và bàn luận.

Metaverse chính là tương lai của ngành công nghệ

Tất cả những ông lớn trong ngành công nghệ hiện nay đều có một bộ phận chuyên đầu tư nghiên cứu về Metaverse, bởi đây là mục tiêu quan trọng sẽ thúc đẩy công nghệ nói chung của nhân loại lên một tầm cao mới. Khi một ý tưởng được đưa ra, nó sẽ thôi thúc sự phát triển của phần cứng và phần mềm để đạt được mục tiêu của ý tưởng đó, và đây chính là chìa khóa của sự tiến bộ về mọi mặt.

Về bản chất, nó giống như việc con người cổ đại muốn làm chủ ngọn lửa, họ phải nghiên cứu chế tạo ra công cụ đánh lửa và truyền bá cách sử dụng nó. Nói thì có vẻ đơn giản, nhưng quá trình này sẽ mất thời gian, có thể là hàng chục, hàng trăm năm cũng không chừng. Có thể nói, nếu Metaverse có thể được hoàn thiện vào một ngày nào đó, nó sẽ là một trong những phát kiến vĩ đại nhất của nhân loại.

Những hạn chế về khoa học kỹ thuật

Để Metaverse trở nên khả dụng, cái chúng ta cần là một nền tảng phần cứng cực mạnh, gồm vi xử lý siêu nhanh, bộ nhớ cực lớn, tốc độ truyền tải cực nhanh, chúng phải ổn định và tất nhiên là phải an toàn, tiện dụng cho tất cả mọi người. Với công nghệ hiện tại, nhân loại chưa thể làm được điều này và nó mới chỉ xuất hiện trên phim ảnh.

Một vấn đề khác cũng gắn liền với phần cứng là tiêu hao năng lượng, trên lý thuyết, để thực sự tái hiện được Metaverse, chúng ta cần một nguồn cung năng lượng khổng lồ, liên tục và nó phải phù hợp để có thể được triển khai đến đông đảo quần chúng. Đó là hai yếu tố đầu tiên cần có, chưa bàn đến vấn đề phần mềm.

Cần biết rõ và chuẩn bị đối phó các rủi ro

Hiện tại chúng ta vẫn đang loay hoay ứng dụng VR và AR vào cuộc sống thực sự, vì vậy, có thể nói loài người vẫn chỉ đang ở giai đoạn đầu của Metaverse, tức là vẫn đang lý giải và tìm cách định nghĩa một cách cụ thể cho nó, chứ chưa thực sự bắt tay vào xây dựng cái gọi là Metaverse. Trong thời điểm này, mỗi người cần sáng suốt, hiểu rõ bản chất và tránh bị lôi kéo, thu hút bởi những thứ phù phiếm lợi dụng danh nghĩa Metaverse để trục lợi.

Sức hút mà Metaverse gây ra hiện tại về bản chất vẫn là được thổi bùng lên bởi truyền thông chứ chưa thực sự hiện hữu. Người dùng mạng xã hội nên tỉnh táo trước những trò chơi liên quan tới Blockchain và NFT đang bắt đầu lợi dụng Metaverse để khuấy động dư luận, tránh tham gia vào các phi vụ đầu tư liều lĩnh cho những điều mình chưa thực sự hiểu hoặc chưa có bằng chứng rõ ràng về sự tồn tại của nó.

Có thể nói, việc lập kế hoạch kiểm soát được Metaverse rõ ràng là quan trọng hơn việc tạo ra nó.