Lamb (2021): Phim kinh dị siêu nhiên về 'người cừu' của A24

Lamb (2021), bộ phim kinh dị siêu nhiên do A24 sản xuất tung trailer từ hồi tháng 7/2021 và ngay lập tức viral bởi sự kì dị nhưng phải công nhận là mới lạ của nó. Sự thật là đạo diễn Valdimar Jóhannsson không muốn phim bị dán nhãn kinh dị, bởi nó còn xa mới được xem là kinh dị.

A24 đã quá nổi tiếng với những tựa phim kì lạ, ẩn chứa nhiều ẩn dụ, lồng ghép ngụ ngôn... như The Killing of a Sacred Deer, Light House, The Green Knight, The Witch, Minari... khiến cho mỗi phim ra mắt lại khiến các nhà phê bình lẫn khán giả tốn nhiều bút mực để say mê phân tích.

Đối với Lamb (2021), người viết và cả đạo diễn Valdimar Jóhannsson cũng đã khẳng định ý nghĩa của phim rất đơn giản, nhẹ nhàng như chính cách bộ phim được chế tác vậy. Đây là câu chuyện ngụ ngôn về nghiệp quả, sự đương đầu giữa tự nhiên với con người và câu hỏi đạo đức đặt ra trong bối cảnh phim.

Thế nhưng, đạo diễn Jóhannsson cũng nói phim có rất nhiều chỗ trống cho người xem tự điền vào nên đừng quá ép mình vào những diễn giải đúng sai. Dự kì dị của phim Lamb (2021) được chuyên trang điện ảnh Roger Ebert đánh giá là nằm đâu đó giữa The Witch của Robert Eggers và Midsommar của Ari Aster.

Nội dung phim Lamb (2021) khá dị

Như trong trailer ta đã thấy, Lamb (2021) đặt trong bối cảnh Iceland lạnh lẽo, cặp vợ chồng chủ trang trại sống giữa quang cảnh bao la của đồng cỏ, núi rừng. Nhưng cuộc sống ấy có vẻ không thơ mộng, hai vợ chồng hiện lên như hai hình bóng nhàn nhạt, làm những việc thường ngày ở trang trại, câu chuyện gẫu không lấy gì làm hào hứng. Khí hậu rất lạnh nhưng có vẻ cuộc sống gia đình này còn lạnh hơn.

Hai vợ chồng thường đỡ đẻ cho bầy cừu. Đạo diễn Jóhannsson là người có kinh nghiệm làm việc tại trang trại cừu nên đã có thể xử lý để những cảnh đỡ đẻ đều là thật, bản thân Noomi Rapace trong vai María cũng phải đỡ đẻ cho cừu thật. Đó là những cảnh quay căng thẳng vì chỉ có thể thực hiện một lần. Rồi một lần có con cừu trở dạ, hai vợ chồng lại đỡ đẻ, nhưng lần này tạo vật sinh ra lại khác thường. Đó là một con cừu người, với đầu cừu mình người.

Hai vợ chồng quyết định mang bé cừu ấy về chăm như con mình, đặt tên là Ada, theo tên đứa con gái đã mất. Trong phim có hint nhẹ rằng hai người từng có một đứa con nhưng chết yểu. Thái độ ung dung của họ đối với đứa bé cừu ấy có lẽ còn kì quặc hơn bản thân sự tồn tại của nó. Đối với họ đứa trẻ ấy là phước lành, xoa dịu mất mát. Nụ cười đầu tiên của María trong phim là khi nhìn Ada ngủ.

Rắc rối là mẹ cừu liên tục đòi con, đó là những phân cảnh đau lòng nhất phim. Từ đây nảy ra cho người xem nhiều câu hỏi. Một cách hợp lý thì mẹ cừu mới là mẹ ruột Ada. Nhưng đứa trẻ với đôi chân người thì không thể đứng thẳng nhanh và hòa nhập cùng đời sống cừu, sự chăm sóc của María là công tâm; ở trang trại nếu một con non bị yếu ớt, người nông dân vẫn can thiệp chăm sóc đặc biệt. Tuy nhiên, bản năng làm mẹ của con cừu khiến nó liên tục đòi con cũng không thể trách được.

Ada với khúc thân người được vợ chồng María nâng niu như một sinh vật ngang hàng với mình, nhưng mẹ thật của Ada lại chỉ là gia súc trong mắt họ, không hơn không kém. Trong sự ích kỷ của sinh vật tự cho mình đứng đầu chuỗi thức ăn, María xem nhẹ tình mẫu tử của con cừu hơn mình. Thay vì một giải pháp dĩ hòa vi quý, María xử lý nó như một con súc vật thấp kém không đáng bận tâm, mặc dù trước đó cô thấy có chút bị đe dọa.

Con người đối đầu với thiên nhiên

Xuyên suốt Lamb (2021) là những khung hình rộng, nhiều cảnh đặc tả địa hình núi cao, đồng bằng tĩnh lặng. Con người xuất hiện trong Lamb rất nhỏ bé. Họ có thể chạy mãi trong khung hình mà mãi không tới nơi. Cũng có hint rằng dường như thiên nhiên đã lấy mấy đứa con đầu của họ.

Sau đó, họ cướp lấy đứa con khác từ thiên nhiên và một lần nữa lại bị giằng lại. Đó là yếu tố khiến Lamb (2021) mang cấu trúc của một phim kinh dị dân gian (xin lỗi Jóhannsson, okay, phim không phải kinh dị), tại đó thiên nhiên ẩn chứa thế lực to lớn hơn mà con người nên biết sợ.

Con mèo là nhân vật ung dung nhất phim, chỉ ngồi lặng lẽ quan sát mọi thứ diễn ra và mặt nó biểu cảm kỳ lạ. Có thể nói mọi thứ xuôi theo con người mà cưỡng lại thiên nhiên trong phim đều gặp bất trắc, ví dụ như chú chó chăn cừu được huấn luyện bảo vệ những thứ thuộc về chủ nó.

Nhân vật người em Petúr là người duy nhất nhận ra cái gì đó sai sai trong sự việc này, từng phản đối sự tồn tại của Ada nhưng cũng có màn thoát thân nhẹ nhàng phút cuối. Đây cũng là nhân vật duy nhất đề cập với hai vợ chồng Ingvar rằng mẹ ruột Ada là một con cừu, dù với dụng ý vụ lợi.

Một bộ phim khá nhẹ nhàng

Lamb (2021) không hề đáng sợ, có chăng là hơi kỳ quặc với người xem phổ thông chưa từng trải qua những concept đặc biệt của A24. Phim đơn giản hóa hầu hết mọi thứ, chỉ gợi chứ không tả. Nhịp điệu phim nhẹ nhàng, ít thoại, thậm chí màu sắc cũng tươi sáng. Ada thật sự dễ thương, có phần đáng thương, khi cô bé có chút chật vật với căn tính của mình, có lúc tự đặt câu hỏi về sự tồn tại của bản thân.

Loài vật trong Lamb (2021) hiện lên sinh động lạ kỳ, nhất là những con cừu, trái ngược với vẻ lạnh lùng cứng nhắc của con người. Đoạn kết có thể gây kinh hãi, hoặc thỏa mãn. Có rất nhiều giả thuyết xoay quanh cái kết nhưng đạo diễn Jóhannsson thích để mọi thứ mơ hồ như thế, để người xem tự điền vào chỗ trống và đón nhận mọi ý kiến.

Trong các cuộc phỏng vấn, Jóhannsson chỉ khẳng định 3 điều về Lamb (2021): Đây là phim về con người - thiên nhiên, phim về nghiệp quả và Ada là thật, không phải ảo ảnh của María. Vì vậy, bộ phim cũng đặt ra câu hỏi hóc búa về đạo đức, khiến con người phải tự soi rọi lấy mình khi đặt bản thân vào vị trí của các nhân vật trong phim.