Trước khi các loại khí tài quân sự hiện đại xuất hiện, động vật đóng vai trò chủ đạo trong việc quyết định sự thắng bại của một cuộc giao tranh. Ví dụ như Thành Cát Tư Hãn với giống ngựa Mông Cổ thiện chiến đã thành lập nên đội cung kỵ (lính cưỡi ngựa bắn cung) và khinh kỵ (lính kỵ binh hạng nhẹ) trứ danh đánh chiếm đến tận Châu Âu, tạo nên đế quốc rộng lớn bậc nhất trong lịch sử.

Thế nhưng bạn có biết ngoài ngựa ra thì rất nhiều loài vật khác từng sát cánh bên cạnh con người trong chiến trận, từ một con gấu nặng hơn 200 kg đến một chú ong nhỏ bằng đầu ngón tay đều có thể trở thành những chiến binh đáng gờm.

1. Voi chiến - những ''cỗ xe tăng'' trên chiến trường cổ đại

Hai Bà Trưng cưỡi voi đánh tan quân xâm lược phương Bắc.

Voi được con người sử dụng trong chiến trận từ rất sớm. Hẳn bạn không quên năm 40 trước công nguyên, Hai Bà Trưng đã cưỡi voi đánh tan tác quân xâm lược phương Bắc, lập nên một trong những chiến thắng đáng tự hào nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Trên thế giới, những quốc gia như Ấn Độ hoặc Ba Tư đã đưa voi vào biên chế quân đội viễn chinh từ những ngày đầu. Alexander Đại Đế cũng không ngoại lệ, ông huấn luyện một bầy voi để nghiền nát đội hình đối phương.

Cảnh voi chiến tấn công áp đảo được tái hiện trong phim Lord of The Ring.

Được tạo ra với mục đích phá vỡ hàng ngũ của kẻ địch, đội hình voi thường được bố trí ở hàng giữa của một đội quân. Chúng sẽ lao thẳng vào đối phương với tốc độ 30km/h và có thể xé nát những rào chắn kiên cố nhất bằng cặp ngà đáng sợ. Chưa hết, voi có một lợi thế là không hề sợ sệt trước kỵ binh lẫn súng hỏa mai. Súng ống thời xưa chỉ bắn ra một viên bi sắt tròn, và chúng bắn vào voi thì như lấy châu chấu đá xe mà thôi.

Voi của vua Xerxes xứ Ba Tư giao tranh cùng 300 chiến binh xứ Sparta (Phim 300)

Trong chiến tranh thời Trung cổ, voi chiến là vũ khí tối thượng khiến kẻ thù phải tháo chạy trong sợ hãi. Thế nhưng tượng binh dần đi vào dĩ vãng khi súng thần công (cannons) được phát minh, thân hình quá khổ của lũ voi khiến chúng trở thành mục tiêu dễ dàng cho loại súng có sức công phá khủng khiếp này.

2. Cá heo - chuyên gia phá ngư lôi và hoa tiêu dẫn đường

Cá heo là một trong những động vật thông minh nhất hành tinh và rất dễ huấn luyện. Năm 1960, Hải quân Mỹ đã tiến hành một nghiên cứu ứng dụng việc đào tạo cá heo để phục vụ cho công tác dò mìn và hộ tống, bảo vệ con người. Chúng sẽ đánh hơi được những quả ngư lôi dưới đáy nước và thả phao đánh dấu vị trí đó, hải quân nhờ vào đấy mà có thể tháo gỡ ngư lôi một cách an toàn.

Cá heo được đặc nhiệm hải quân Mỹ huấn liện cho nhiều nhiệm vụ khó khăn dưới nước.

Trong chiến tranh Iraq năm 2013, một chiến dịch được triển khai với các chú cá heo đi đầu đã giúp triệt phá được hơn 100 quả ngư lôi các loại. Đáng kinh ngạc hơn, cá heo có thể đảm nhiệm phòng thủ bờ biển vô cùng hiệu quả. Chúng có thể phát hiện thợ lặn của kẻ địch và gắn một cái phao vào tên thợ lặn này, khiến hắn phải nổi lên mặt nước và ngoan ngoãn đầu hàng.

Cá heo được trang bị hệ thống định vị và camera giúp nó trở thành một hoa tiêu cừ khôi.

Các bạn có thể thấy trong bức ảnh trên, một chú cá heo đã qua huấn luyện đang làm nhiệm vụ hộ tống một tàu ngầm quân sự của hải quân Mỹ. Cá heo sẽ bơi trước để dò đường và cảnh báo kịp thời tất cả những hiểm nguy có thể xảy ra cho chủ nhân của nó.

3. Chó ''cảm tử'' - mang bom chống tăng

Xe tăng là một trong những vũ khí hiện đại có sức hủy diệt khủng khiếp. Tương tự như voi chiến thời trung cổ, xe tăng to lớn và bất khả xâm phạm. Thế nhưng các nhà khoa học quân sự Xô-viết đã phát minh ra một cách tiêu diệt xe tăng bằng những chú chó đánh bom cảm tử. Thực ra ban đầu họ muốn dạy các chú chó học cách gài bom bên dưới xe tăng rồi trở về an toàn, tuy nhiên việc này tỏ ra bất khả thi và tốn quá nhiều thời gian để huấn luyện. Họ chọn một cách đơn giản hơn là gắn một cái cần nối với quả bom trên lưng lũ chó, khi chúng chui vào gầm xe tăng, cái cần sẽ va chạm với xe và kích nổ quả bom.

Tiểu đội chó chống tăng của quân đội Xô-viết.

Có tin đồn là quân Xô-viết đã tiêu diệt được hơn 300 xe tăng Đức nhờ cách này. Tuy nhiên thực tế đã chứng tỏ điều ngược lại khi người Nga không ngờ được rằng xe tăng Đức chạy bằng xăng, trong khi các chú chó cảm tử lại được huấn luyện tấn công với các xe tăng Nga chạy bằng dầu. Trớ trêu thay, khi ra trận những chú chó thay vì tấn công quân Đức lại lao thẳng vào những xe tăng Nga có mùi dầu quen thuộc. Đúng là gieo nhân nào gặt quả nấy, dự án chó cảm tử bị đình chỉ vô thời hạn.

Những chú chó cảm tử đã hy sinh để phục vụ lợi ích của loài người.

Mãi đến năm 1996, chương trình chó cảm tử chống tăng mới được chính thức bãi bỏ, một phần vì các vũ khí chống tăng hiện đại được phát triển, một phần vì lý do nhân đạo. Ai lại nỡ để những chú chó đáng thương phải chết vô lý như vậy?

4. Lợn chiến - áp đảo trận đánh với những tiếng kêu inh ỏi

Tiền nhân nói vỏ quýt dày có móng tay nhọn là không sai. Loài voi tuy hùng mạnh như vậy nhưng chúng phải chào thua trước một đối thủ duy nhất là... những con lợn. Các nhà khảo cổ tìm thấy nhiều ghi chép cổ xưa cho biết lợn chiến đã được sử dụng từ thời cổ đại như một cách hiệu quả để chống lại voi chiến. Loài voi không hề sợ hãi trước gươm đao nhưng lại nổi điên và mất kiểm soát khi phải nghe tiếng kêu eng éc của bọn lợn. Alexander Đại Đế cũng đã từng triển khai đội quân lợn để đối phó với các đối thủ sử dụng voi.

Một bức vẽ cổ xưa cho thấy lợn được triển khai để chống lại voi.

Cách những nhà quân sự sử dụng lợn cũng tàn nhẫn không kém việc cho chó đánh bom cảm tử. Đầu tiên họ sẽ đổ dầu lên người lũ lợn, sau đó họ châm lửa và xua lợn chạy thẳng vào đội hình voi của đối phương. Bị thiêu đốt và hoảng sợ, chúng sẽ chạy lung tung rồi kêu thét khiến lũ voi giật mình. Kết quả là những con voi sẽ nổi điên lên giẫm đạp bẹp dí tất cả đồng đội loài người đứng xung quanh.

5. Bom dơi - những quả bom biết bay với sức hủy diệt trên diện rộng

Đây là một vũ khí từng được quân đội Mỹ triển khai chống lại quân phiệt Nhật Bản trong thế chiến thứ 2. Một quả bom lớn, rỗng ruột, chia làm 26 ngăn bên trong, mỗi ngăn sẽ chứa khoảng 40 con dơi đang say ngủ. Mỗi con dơi sẽ được gắn một lượng thuốc nổ nhỏ có thể hẹn giờ để kích nổ.

Cận cảnh một quả bom dơi từng được chế tạo.

Quân đội Mỹ dự định sẽ thả hàng trăm quả bom như hình trên xuống cảng công nghiệp Osaka của Nhật Bản, mỗi quả bom sẽ bung dù trước khi tiếp đất, tạo điều kiện cho lũ dơi bên trong có thời gian bay tỏa ra tìm chỗ nấp trong những công trình lân cận.

Bom dơi từng được triển khai chống lại phát xít Nhật trong thế chiến thứ 2.

Khi đồng loạt phát nổ, những quả bom tí hon này sẽ thiêu rụi tất cả những ngôi nhà mỏng manh vốn được làm từ chất liệu gỗ và giấy của người Nhật. Tuy nhiên, may cho lũ dơi là việc Einstein phát minh ra bom hạt nhân đã khiến cho dự án bom dơi bị đình chỉ vô thời hạn.

6. Sư tử biển - biệt đội phòng thủ bờ biển

Tuần tra ven bờ là nhiệm vụ hằng ngày của chú sư tử biển này.

Nếu bạn thấy vài con sư tử biển bất thường, đeo những thiết bị lạ và bơi xung quanh các tàu khu trục hạm của hải quân Mỹ thì đó chính là biệt đội tuần tra sư tử biển của Hải Quân Hoa Kỳ. Chúng được huấn luyện đặc biệt để thực thi những nhiệm vụ bí mật.

Sư tử biển của hải quân Hoa Kỳ cảnh giới cho các tàu khu trục.

Sư tử biển là những sinh vật có khả năng bơi lặn tuyệt vời, vượt xa bất cứ thợ lặn tài ba nào của loài người. Chúng được giao nhiệm vụ tương tự như cá heo dò mìn, và đôi khi bọn chúng được huấn luyện trong cùng một cơ sở và có thể hợp tác cùng nhau, rất ấn tượng phải không?

Hé lu, tui là đặc nhiệm đó nha!

Ngoài việc cảnh giới, sư tử biển còn được triển khai để thu nhặt những kiện hàng hoặc mật thư được thả xuống từ tàu hay máy bay. Năm 1970, một chú sư tử biển đã giúp thu hồi thành công tàu ngầm thử nghiệm của hải quân Mỹ ở độ sâu 54 mét dưới đáy đại dương.

7. Chim bồ câu và những quả tên lửa hành trình

Ngoài việc được sử dụng để đưa thư, những chú chim bồ câu từng phải tham gia vào một dự án vũ khí chết chóc hơn. Project Pigeon - chương trình thử nghiệm tên lửa tầm nhiệt bằng bồ câu của Mỹ được đề xuất bởi nhà nghiên cứu hành vi B.F Skinner ứng dụng những chú chim như là một hệ thống dẫn đường.

Bồ câu được huấn luyện để ''lái'' tên lửa.

Quả tên lửa được gắn ở đầu các ống kính để thu hình mục tiêu và truyền về một màn hình, chim bồ câu qua huấn luyện sẽ biết cách để mổ đúng vào vị trí mục tiêu trên màn hình, thông qua đó dẫn đường cho tên lửa bám theo mục tiêu một cách chính xác.

Cận cảnh đầu đạn tên lửa với buồng lái dành cho phi công chim bồ câu.

Dự án này đã tiêu tốn của chính phủ Mỹ không biết bao nhiêu tiền của nhưng vẫn không thể hiện được hiệu quả thực tế. Năm 1953, khi hệ thống dẫn đường kỹ thuật số cho tên lửa được phát minh, dự án chim bồ câu đã chính thức được xếp xó.

8. Mèo - những điệp viên bất đắc dĩ

Một dự án sử dụng loài mèo làm tai mắt thu thập tin tình báo được CIA (cục tình báo trung ương Hoa Kỳ) triển khai vào những năm 1960, họ định rải những điệp viên mèo này để do thám ở điện Kremlin và các tòa đại sứ thuộc Liên Bang Xô-viết.

Tuy rất khó kiểm soát nhưng loài mèo cũng từng được ứng dụng trong chiến tranh hiện đại.

Những con mèo trong dự án này được gắn micro thu âm trong lỗ tai, với bộ thu phát sóng cấy vào xương sọ. Trên lý thuyết, tuy CIA không thể điều khiển lũ mèo theo ý muốn nhưng bất cứ âm thanh nào chúng nghe được sẽ được truyền trực tiếp về văn phòng CIA.

Vẽ phác thảo mô tả mèo gián điệp của CIA.

Dự án này sớm mang lại kết quả cười ra nước mắt, buồn cười không thua gì chương trình chó cảm tử của người Nga. Chú mèo đầu tiên được CIA thả xuống gần căn cứ Xô-viết bị xe taxi tông chết ngay tại chỗ trước khi nó có thể điều tra ra được điều gì hay ho.

Lũ mèo khó bảo chỉ dừng lại ở việc mặc quân phục để chụp hình mà thôi.

Đúng như dự đoán, CIA bỏ dở kế hoạch vì lũ mèo quá khó bảo và không thể ép chúng làm theo bất kỳ mệnh lệnh nào. Chính phủ Mỹ ngậm ngùi đổ sông đổ biển 20 triệu USD cho dự án mèo điệp viên mà không thu được bất kỳ lợi ích nào.

9. Ong mật được huấn luyện để dò mìn

Quân đội Croatia đã thành công khi ứng dụng ong mật hỗ trợ nhiệm vụ tìm kiếm những quả mìn sót lại sau chiến tranh trên bán đảo Balkan. Nikola Kezic, một chuyên gia về hành vi của loài ong cho biết ong mật có khứu giác cực nhạy, chúng sẽ dễ dàng phát hiện được thuốc nổ nếu được huấn luyện đúng cách. Kezic và đồng sự đã cho lũ ong nếm loại thức ăn có mùi thuốc nổ TNT trong một thời gian dài. Khi được thả ra bãi mìn, chúng sẽ giúp xác định đúng những quả mìn ẩn sâu dưới mặt đất.

Chuyên gia gỡ mìn người Croatia đánh dấu những vị trí có mìn nhờ vào ong mật.

Kezic cho biết thêm, phương pháp này sẽ giúp đảm bảo không còn bất cứ thiết bị nổ nào sót lại và gây nguy hiểm cho con người. Croatia trải qua cuộc chiến tranh và giành được độc lập cách đây không lâu, vẫn còn rất nhiều bom đạn tồn đọng trong tự nhiên. Dự án này sẽ đẩy nhanh tiến trình hồi phục sau chiến tranh của nước này, góp phần giúp dịch vụ du lịch sớm hoạt động hiệu quả. Được biết, Croatia có những bãi biển đẹp có thể thu hút hàng triệu du khách mỗi năm. Tuy nhiên, chúng phải được... dọn sạch mìn trước đã.

10. Chiến binh gấu - nhân vật huyền thoại trong quân sự Ba Lan

Có lẽ đây là một trong những câu chuyện đáng yêu nhất và cũng hào hùng nhất về một con vật phục vụ trong quân đội. Chú gấu nâu Wojtek ở Ba Lan đã trở thành câu chuyện cửa miệng của những quân nhân nước này. ''Wojtek the Bear Soldier'' - chiến binh gấu, chú gấu tải đạn huyền thoại được sinh ra năm 1942, đến khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, Wotjek được phong làm hạ sĩ quan trong quân đội Ba Lan.

Chú gấu con Wojtek cùng lữ đoàn hậu cần 22.

Mọi chuyện bắt đầu ở một trại lao động thuộc vùng Siberia giá lạnh, khi quân phát xít tấn công vào đất Nga, lữ đoàn hậu cần số 22 thuộc quân đội Ba Lan đã đi xa về phía Nam vào lãnh thổ Ba Tư, họ đã bắt gặp gấu con Wojtek tại đây, mẹ nó bị bọn săn trộm bắn chết. Nếu không có các binh sĩ nhận nuôi, có lẽ Wojtek cũng đã chết. Chú gấu nhỏ này trở thành thú cưng của lữ đoàn, nó ăn, uống rượu và hút thuốc lá cùng những binh sĩ. Tất nhiên họ cũng nuôi lớn chú bằng sữa hẳn hòi.

Chú gấu có những giây phút ấm cúng bên các binh sĩ Ba Lan.

Sau một chuyến đi dài, đơn vị của Wojtek cuối cùng cũng đến Ai Cập và chuẩn bị dấn thân vào vùng chiến địa thông qua đường hành quân tới Ý. Quân đội có luật cấm không cho mang thú cưng vào chiến trường nên các binh sĩ buộc phải hợp thức hóa Wojtek thành một chiến sĩ, nó sẽ phải tham chiến nếu muốn đi theo lữ đoàn.

Khi nhỏ chú được cho bú sữa, lớn lên thì chú thích bia hơn!

Wojtek lúc này đã nặng hơn 200kg, với cấp hàm hạ sĩ quan hậu cần, chú đã làm việc không biết mệt mỏi để vận chuyển vô số quả đạn pháo cho quân đồng minh và góp phần vào chiến thắng cuối cùng. Với sức khỏe phi thường và tinh thần tận tụy, lữ đoàn hậu cần số 22 quân đội Ba Lan đã tri ân Wojtek bằng cách lấy chú làm biểu tượng cho đơn vị của họ.

Wojtek đã lao động không mệt mỏi cho đơn vị.

Trong suốt trận chiến Wojtek đã may mắn không bị thương vì bom đạn, tuy nhiên chú từng suýt mất mạng khi bị một con bọ cạp chích vào mũi. Với vết thương ở vị trí nhạy cảm, tưởng chừng như Wojtek đã không thể qua khỏi. Tuy nhiên nhờ vào sự yêu thương chăm sóc của các binh sĩ, chú gấu đã sớm khỏe lại và tiếp tục chiến đấu.

Một cựu binh hoài niệm về đời linh bên cạnh tượng của Wojtek.

Sau chiến tranh, người ta đã tạc tượng để ghi nhớ công lao của chú gấu anh dũng này. Wojtek tiếp tục sống khỏe đến 21 tuổi và chết già trong sở thú Edinburgh, Anh Quốc, mang số hiệu: 3522 - Cấp bậc hạ sĩ quan - quân đoàn 2 - lữ đoàn hậu cần số 22 quân đội Ba Lan.

Biểu tượng của lữ đoàn hậu cần với hình ảnh chú gấu tải đạn.