Vào buổi sáng mà đáng lẽ ra sẽ diễn ra Dolce & Gabbana’s Great Show ở Thượng Hải, khoảng 300 người mẫu bán khỏa thân đứng tụ tập cùng nhau trên một sân khấu màu vàng khổng lồ với đôi chân đang đi dép xỏ ngón và khoác hờ một chiếc áo mỏng. Tôi là một trong số họ. Đường băng bao gồm ba sàn catwalk được nối với nhau và ở phần trung tâm là một trái tim màu vàng. Chúng tôi đã được luyện để đi theo đúng đường thẳng, lần theo những dòng chữ và tạm dừng ở đỉnh của chỗ vòng xoắn.

Chúng tôi làm điều này trong khi phải tránh đụng đến các vũ công, nghệ sĩ uốn dẻo Trung Quốc, hoa giấy và máy tạo khói và một thứ gọi là pháo hoa ở cuối buổi. Đạo diễn cho chương trình này đã bị mất giọng. Khi cô ra lệnh qua một chiếc tai nghe, không rõ đó là tiếng của cái loa hay cái giọng khàn khàn của cổ. Phía sau hậu trường, một con rồng Trung Quốc cuộn tròn ở trên sàn nhà, lưỡi của nó thè ra với vẻ chả quan tâm gì hết.

1255149

Chúng tôi đã tập dượt cho đến gần 2 giờ sáng hôm trước, và lại ở đây từ 2 giờ sáng hôm thứ Tư. Chúng tôi lại đi catwalk trong khi vẫn đang đeo dép xỏ ngón và trên sân khấu vẫn được che bằng một tấm nhựa mỏng để nó không bị xước.

Đáng ra trong buổi tập này, chúng tôi sẽ mặc thử quần áo luôn nhưng lúc mới đến, đạo diễn đã yêu cầu phải thay đồ và chỉ mặc áo choàng đen thôi. Do đó, tôi phải nhanh chóng thay giày của mình và ngay khi xong, tôi chạy về sân khấu. Các cô gái thì ưỡn ẹo trên những đôi giày cao lênh khênh của mình, trong khi các chàng trai thì lại theo một gu thời trang quái đản với giày thể thao và không đi tất. Tôi thì đi một đôi giày da màu đen có đính những viên pha lê Swarovski vàng khổng lồ, khiến tôi như một quả cầu disco có chân.

Chúng tôi xếp hàng để bước cho buổi cuối. Trong số các người mẫu có một loạt những người có ảnh hưởng (hoặc KOL theo các nước châu Á) và nhiều người nổi tiếng khác. Họ gồm một cặp ca sĩ đến từ Philippines; một siêu mẫu nam Trung Quốc đeo kính đen; con của một tỷ phú Malaysia; vài blogger người Trung Quốc với lượng người theo dõi trên Weibo còn lớn hơn cả dân số của vài nước châu Âu; những khách hàng trẻ tuổi giàu có mua vé để tham gia chương trình và Lucky Blue Smith đang diện một chiếc áo có mũ, tỏ vẻ không quan tâm tới mọi thứ xung quanh.

1255141

Đứng ở giữa trái tim là vị đạo diễn. Xung quanh cô là những người trong đội ngũ sản xuất. Tất cả họ đều mặc đồ đen. Ở bên cạnh sân khấu, công nhân đang tất bật thu dọn trong khi người quay phim dựng đồ nghề. Đằng sau họ, các vũ công khởi động và chuẩn bị cho màn nhảy. Một đoàn múa lân trong trang phục màu đỏ ngồi cạnh nhau, hai mắt chăm chăm vào điện thoại.

Chương trình chắc chắn là tuyệt vời, nếu như không có sự cố gì xảy ra. Tôi nghe nói để làm ra show diễn này, có tới hơn 1000 người cùng tham gia, chưa tính 360 người mẫu. Những người mẫu này được tuyển chọn rất kỹ lưỡng, trong vài trường hợp người ta còn phải bay đến nhiều nơi trên thế giới chỉ để tìm ra họ. Không chỉ vậy, đội ngũ sản xuất còn phải làm chiều lòng những mong muốn có thể nói là quá đáng của họ, tìm cho họ trang phục phù hợp, nhiều khi còn phải may lại để vừa với cơ thể (đa phần các KOL đều phải sửa lại quần áo), làm tóc, trang điểm rồi đưa họ lên sân khấu. Tất cả những điều này chỉ để cho buổi trình diễn hoàn hảo nhất có thể.

Trong khi đang đứng ở trên chỗ trái tim vàng, tôi nghe thấy tiếng thì thầm giữa các KOL. Người đứng sau tôi - một người đàn ông Trung Quốc giàu có, dù chỉ khoảng tầm tuổi tôi nhưng trên mặt hiện rõ dấu vết của việc từng tiêm botox và phẫu thuật thẩm mỹ - đọc được một văn bản. Lông mày anh ta giật giật, mắt nháy lên và anh gọi ba người bạn khác của mình. Họ nhìn chằm chằm vào điện thoại. “Chúng ta làm cái quái gì đây?”, họ nói với nhau. Tôi nhìn và thấy mắt họ đang dán vào màn hình điện thoại, trên đó hiện những đoạn chat cho thấy Stefano Gabbana sử dụng những biểu tượng hình cục phân để nói về Trung Quốc và những người ăn thịt chó.

"Anh có nghĩ nó có phải là thật không?" Một trong số họ hỏi. Không ai trả lời anh ta. Họ cứ nhìn vào điện thoại, như đang đắm chìm vào thế giới của riêng mình. Sau đó, một trong số họ đi qua siêu mẫu Trung Quốc đang đeo kính râm và cho anh ta xem điện thoại. Anh ta bỏ kính ra và nhìn vào đó. Tôi thấy ba KOL khác lặng lẽ bước ra khỏi sân khấu. Sau đó, siêu mẫu trên đeo kính vào và rời đi mà không có tiếng động nào. Tôi nhìn xung quanh và nhận thấy những người mà không mặc áo choàng đen đã đi hết.

Ban đầu, tôi không nghĩ rằng đạo diễn sẽ để ý. Các KOL và những người nổi tiếng sẽ đi catwalk sau các người mẫu và và hầu hết bọn họ đều đến muộn vì lý do đó, do vậy chúng tôi đã quen với việc không có họ xung quanh. Nhưng sau đó cô ấy gọi một vài con số (mỗi người chúng tôi có một thẻ nhỏ có màu tương ứng với phần của mình) và nhận thấy rằng nhiều người đã biến mất. Cô ấy nhìn xung quanh và cố gắng tìm hiểu chuyện gì đang xảy ra. Sau đó, cổ kêu đội sản xuất tìm ra ngay câu trả lời. Sự tĩnh lặng trong ngày đã bị phá vỡ. Lúc đó, tôi không biết được chuyện gì sẽ xảy ra nữa.

1255140

Đạo diễn bảo chúng tôi hãy đi nghỉ ngơi trong khi cô ấy tìm hiểu những gì đang diễn ra. Các KOL vẫn đang mất tích và tôi ngồi nghỉ trên một cái hộp ở hậu trường. Lúc đó, tôi đọc một bài viết trên điện thoại của mình, thỉnh thoảng đá đôi giày cao gót vào mép hộp. Các vũ công vẫn đang tập luyện cho những màn trình diễn của mình. Sau đó, tôi dừng đọc để xem những diễn viên nhào lộn người Trung Quốc.

Một thời gian sau đó, có lẽ là vào buổi chiều, tôi phát hiện ra một người mẫu đến từ Paris với mái tóc tuyệt đẹp. Do vậy, tôi đã đến nói chuyện với cậu ấy. Cậu ta nói với tôi bằng tiếng Pháp: "Quả là một mớ hỗn độn. Những người Trung Quốc đang rời đi đấy." Tôi nhìn xung quanh và nhận thấy không có bất kỳ người mẫu Trung Quốc nào. Chúng tôi đứng dậy và đi bộ cùng nhau đến khu vực ăn uống. Tôi thấy một vài người mẫu Trung Quốc đang đứng tán gẫu ở hành lang và trông họ có vẻ rất chăm chú vào câu chuyện. Do vậy, tôi không buồn đến hỏi và nghe xem họ đang nói về chuyện gì.

Domenico Dolce và Stefano Gabbana là những người thích gây ra tranh cãi, đặc biệt là Gabbana. Trước đây, ông từng gọi nhà Kardashians là “gia đình rẻ tiền nhất từ trước tới giờ”, chê Selena Gomez là “xấu xí”, và chiếc váy cưới đến từ hãng Dior của blogger Chiara Ferragni “rẻ tiền”. Họ cũng có mối thù truyền kiếp với @diet_prada, một trang Instagram chuyên phơi bày các mặt xấu của làng mốt. Họ cũng từng bán một đôi giày gọi là "sandal nô lệ", cũng như là ra mắt chiếc áo in chữ # tẩychayD&G với giá bán lên tới 295 USD để chế nhạo những kẻ lên tiếng tẩy chay hãng quần áo của họ.

Dolce cũng từng gây ra nhiều điều tiếng khi nói những đứa trẻ được sinh ra từ trong ống nghiệm là "trẻ nhân tạo" - dẫn đến sự chỉ trích từ hàng loạt người nổi tiếng. Ngoài ra, dù là gay (có lúc còn là một cặp đôi) nhưng họ đã nhiều lần lên tiếng chống lại hôn nhân đồng tính và quyền cho các cặp vợ chồng đồng tính nhận con nuôi. Khi bị chỉ trích, họ chỉ đơn giản nhún vai và nói "Chúng tôi có những quan điểm truyền thống".

Một vài đêm trước buổi biểu diễn, tôi đã đến Thượng Hải và ăn tối với một người bạn Trung Quốc. Anh rút điện thoại ra và cho tôi xem các video trên tài khoản Instagram của Dolce & Gabbana khi tôi nói cho anh ấy mục đích tại sao tôi ở đây. Lúc đó, tôi nhìn thấy một người mẫu Trung Quốc đang mặc một bộ đồ đắt tiền, sử dụng đũa để ăn các món Ý trong khi người thuyết minh thì nói tiếng Trung rất nhanh. Khi đến đoạn cô ta gắp một cái cannelloni khổng lồ bằng đôi đũa của mình, giọng lồng tiếng đằng sau nói to “Có lẽ nó quá lớn đối với bạn?” như đang cố át đi nền nhạc truyền thống của Trung Quốc.

"Cậu vẫn sẽ catwalk chứ?" Bạn tôi hỏi tôi. Tôi xem lại các video một lần nữa, nói rằng đúng là chúng có vấn đề nhưng tôi vẫn sẽ làm. Đó là một chương trình lớn đối với tôi, là một cơ hội tốt và tôi nghĩ rằng so với những scandal trước đây, chuyện này khá là nhỏ nhặt. Tôi nói với anh ấy rằng video này khá là tệ, nhất là khi so với những tranh cãi mà hãng có trước đây ở Trung Quốc và anh ta gật đầu rồi nói rằng “Họ đang chơi trò mạo hiểm”.

Năm ngoái, Victoria's Secret đã tổ chức một trong những chương trình lớn nhất từ trước tới nay ở sân vân động Mercedes-Benz, tại Thượng Hải. Nó chỉ cách nơi mà Dolce dự định sẽ tổ chức show đúng một tòa nhà. Show trình diễn đó cũng có những tranh cãi khi Katy Perry và Gigi Hadid đều không có mặt do không được cấp thị thực. Lý do là bởi Katy mặc một chiếc váy hướng dương trong một buổi concert ở Đài Loan (đây được cho là một biểu tượng cho sự độc lập của Đài Loan) còn Gigi thì chế nhạo đôi mắt của người châu Á trên trên Instagram. Dù vậy, chương trình vẫn diễn ra thành công với nhiều vé được bán trên thị trường bán lại, đem lại hàng chục ngàn USD dù có nhiều sự cố xảy ra như người mẫu Ming Xi trượt chân khi đang diễn.

Balenciaga cũng từng gây ra biến động tại Trung Quốc hai lần trong năm nay. Đầu tiên, họ chuyển việc gia công giày Triple-S từ Ý sang Trung Quốc mà không thông báo cho khách hàng hay điều chỉnh giá. Lần hai là do một sự cố tại một cửa hàng ở Paris khi bảo vệ tranh cãi với những vị khác Trung Quốc đã chen hàng. Lúc đó, họ đang xếp hàng để mua Triple-S.

Vào ngày tiếp theo, người đặt chỗ cho các mẫu Trung Quốc đã xuất hiện và đưa các người mẫu của họ ra ngoài. Tôi xem họ rời đi theo những đoàn nhỏ. Mostar, một công ty địa phương cũng rút tất cả 24 người mẫu ra khỏi chương trình. Stefano Gabbana thì phủ nhận đó là lỗi của mình, lấy ảnh từ @diet_prada rồi dán chữ NOT ME lên đó. Trên tài khoản Wechat của tôi, tôi thấy những người đặt chỗ từ các cơ quan Trung Quốc đăng hình ảnh của các người mẫu của họ mặc đồ từ với dòng chữ. "Tôi yêu Trung Quốc của tôi”. Một trong những người đó cũng lưu ý rằng người mẫu của họ sẽ không tham gia trình diễn.

View this post on Instagram

As @dolcegabbana prepares to mount their next runway show in Shanghai this coming evening (7:30PM) and the rest of Instagram fawns over what’s sure to be an overly lavish “love letter” to China, we’ll be wondering if we’ll see chopsticks as hair ornaments, take-out boxes as purses, or even kimonos misappropriated as Chinese costume. Time will tell. For now, we’ll let y’all simmer on this DM between Stefano and Dieter @michaelatranova (chronology is reversed in slides). Word has it that they’re still in the process of model casting (over 200 Asian girls scheduled)...wouldn’t let them walk the show if we were their agents lol. Also, curious what the Chinese government will think of their country being called shit basically...especially considering how strict they are on who to allow to enter the country on work visas based on a thorough social media background checks. • #DGTheGreatShow #DGlovesChina #runway #fashionshow #cancelled #racism #dolceandgabbana #altamoda #rtw #dgmillennials #stefanogabbana #shanghai #chinese #china #wtf #dumb #lame #asianmodel #asian #dietprada

A post shared by Diet Prada ™ (@diet_prada) on Nov 20, 2018 at 7:05pm PST

Những người mẫu Trung Quốc còn lại nói rằng họ cũng có thể diễn nhưng họ không muốn làm vậy vì có thể chịu sự tẩy chay từ các thương hiệu Trung Quốc, những người sẽ muốn tránh chuyện này càng xa càng tốt. Tôi có thể cảm thấy họ đang dằn vặt và đau khổ. Một vài cô gái đang khóc trên điện thoại khi gọi cho quản lý của mình, những người khác đang tự hỏi điều gì tồi tệ hơn; mất chương trình này và cơ hội được giới thiệu ra quốc tế hoặc bị buộc tội là kẻ phản bội đất nước.

Các người mẫu phương Tây thì ít lúng túng hơn. Nhiều người nói bài đăng của Gabbana là giả mạo. Đối với họ, chuyện này không quan trọng, họ vẫn có thể thực hiện công việc của mình. Một nhóm các người mẫu còn tranh luận liệu họ có thể tiếp tục làm và mặc lại những bộ mà các mẫu Trung Quốc đã cởi không. Khi tôi nói rằng những người mẫu Trung Quốc đang rời đi, một trong số họ chỉ cười.

Một vài tháng trước, tôi đã ở New York để tham gia sự kiện thời trang cao cấp "Alta Moda" của Dolce trong bốn ngày. Họ thuê thư viện công cộng New York, Phòng Cầu Vồng và nhà hát Opera Metropolitan. Khách hàng đến từ khắp nơi trên thế giới. Một đêm nọ, tôi ngồi cạnh một nữ diễn viên người Mexico và bạn của cô ấy, một trong những nhà đầu tư lớn nhất của Mexico. Chúng tôi cùng nhau ngồi trong chiếc xe bọc thép của cô ấy với xung quanh là các vệ sĩ. Hóa ra, cô ấy còn là con gái riêng của Tổng thống Mexico. Tối hôm sau, tôi thấy Jamie Foxx ở lối vào Met Opera mang theo một chiếc túi MCM. Trong đó có chứa một cái loa. Hẳn anh ta muốn gây ấn tượng theo cách của riêng mình.

Vào khoảng cuối những năm 90, đầu năm 2000, Haute Couture dần tụt lùi trong ngành công nghiệp thời trang. Dolce & Gabbana là một trong những thương hiệu thúc đẩy sự hồi sinh của nó (mặc dù, vì nó được sản xuất tại Milan chứ không phải Pháp và thời trang của Dolce & Gabbana không được đánh giá cao như các hãng kia). Trong ngành này, tồn tại những người có khả năng tìm được các đại gia từ khắp nơi trên thế giới và đem họ tới cùng một chỗ như Como Lake hoặc sân khấu của Met Opera ở New York rồi tạo ra một môi trường lý tưởng để người giàu có thể thỏa sức vung tiền vào đó. Dolce cũng rất thông minh trong việc tận dụng những người có ảnh hưởng và nhắm đến bọn trẻ có cha mẹ là triệu phú và cho họ cơ hội tham gia nhiều chương trình ưu đãi đặc biệt.

Tôi nhớ có lần ở New York, tôi đã gặp một cô gái mặc đồ Dolce & Gabbana từ đầu đến chân. Dù chỉ mới hoảng 20 tuổi, cô đã là một trong những khách hàng thân thiết nhất của hãng. Cô ngồi đó một mình, liếc nhìn điện thoại của mình, thỉnh thoảng nhắn cho những người khác. Nhiếp ảnh gia của cô ấy sẽ tiếp tục chụp ảnh và khi anh ta chụp xong, cô sẽ cập nhật Instagram của mình với vô số những bức ảnh thể hiện sự xa hoa, tráng lệ.

Nếu bạn cầm gươm, bạn sẽ chết bởi gươm. Dolce là công cụ thúc đẩy sự nghiệp của một số KOLs Trung Quốc, nhưng họ là người đầu tiên rời khỏi chương trình. Trong một cuộc thi về lòng trung thành với một thương hiệu nổi tiếng của Ý và nguy cơ bị tẩy chay bởi người hâm mộ Trung Quốc, họ không còn phương án nào khác. Một số người trong họ đã nhận được khoản tiền để đến đó còn một số thì tham gia nhờ việc mua sắm nhiều. Tuy nhiên, số tiền đó chỉ là một phần rất nhỏ trong sự giàu có đến không tưởng tượng nổi của người Trung và Dolce & Gabbana cũng chỉ là một loại quần áo mà thôi. Có vô số sự kiện cho các thương hiệu khác.

Vài giờ kể từ khi các KOL và hầu hết người mẫu Trung Quốc rời đi, tôi ngồi với người mẫu nước ngoài trong phòng ăn và nghe xem họ có định diễn hay không. Một số người nói có nhưng tôi quyết định mình sẽ không làm vậy. Tôi sẽ ở lại để xem những thứ sụp đổ từ bên trong, dù với tôi nó không vui vẻ gì.

Nhưng khi tôi ngồi và lắng nghe các người mẫu nhìn vào @diet_prada, cố gắng vượt tường lửa Trung Quốc trong tuyệt vọng để kiểm tra chéo những gì họ đọc được Instagram của Stefano, phân tích liệu có đúng ông ta có nói điều đó hay không, tôi cảm thấy vô cùng bối rối. Chúng tôi không nói về phân biệt chủng tộc nữa, chúng tôi chỉ đang cố gắng tìm ra cái gì là có thật. Tôi cảm thấy việc này cứ như làm việc trong Nhà Trắng vậy, xem nỗ lực của hàng nghìn người bị phá hỏng chỉ bởi một câu chữ.

1255139

Toàn bộ điều này là thực. Họ thuê một dàn người mẫu Trung Quốc hùng hậu để tham gia một show thời trang, trả hàng chục ngàn đô la để mời những người nổi tiếng nhất ở Trung Quốc ngồi ở hàng ghế đầu. Thế nhưng sau đó, họ lại tạo ra một chiến dịch quảng cáo mang hướng phân biệt chủng tộc và gọi đất nước đó là phân. Đó là những suy nghĩ của tôi trong thời đại của Trump như giờ.

Không lâu sau, một nhà sản xuất bước vào và nói các người mẫu nước ngoài mà không có thị thực thích hợp nên lấy đồ của họ và rời đi ngay lập tức bởi cảnh sát sắp đóng cửa nơi này.

Tôi lấy đồ của mình và rời đi. Chuyện cảnh sát đến không có gì ngạc nhiên cả, vì chắc chắn họ sẽ không để một cuộc biểu tình nổ ra vì chuyện này trên khắp Trung Quốc. Giờ D&G là từ khóa thịnh hành nhất trên Weibo và nó sẽ còn hot trong nhiều ngày tới. Tôi thấy hàng chục người mẫu nước ngoài đi ra ngoài. Do chính quyền Thượng Hải bị đóng cửa 10 ngày để gặp gỡ lãnh đạo của Trung Quốc, Tập Cận Bình đến thăm thành phố nên rất nhiều người đã không kịp có thị thực. Nhiều người mẫu nước ngoài làm việc ở Trung Quốc mà không có giấy tờ thích hợp nào.

Sau đó vài ngày, tôi thấy một bài đăng của một trong những đoàn sản xuất. Cô ấy nói chuyện đã xảy ra thế nào trong vài giờ qua. Một khi cảnh sát đến, họ sẽ bắt các người mẫu còn lại để kiểm tra giấy tờ của họ và sau đó buộc họ lên xe buýt trở về khách sạn. Lúc đó, cô ấy cảm thấy vô cùng cô đơn và nói rằng mọi thứ đều vô cùng yên tĩnh, thậm chí còn có thể nghe thấy dòng sông Hoàng Phố chảy từ xa; "Ồ," cô viết, "Tôi không bao giờ biết lịch sử có thể diễn ra trong lặng lẽ như thế."

Khi tôi đi, tôi không nghe thấy tiếng của dòng sông. Tôi nghe thấy tiếng nói của những người mẫu ở bên ngoài đang tranh luận về việc phải làm, cũng như là âm thanh của bánh xe va li lăn trên sàn nhà, xen kẽ với nó có thể là tiếng của dòng sông. Tôi nhìn thấy hạt mưa rơi trên má của một mẫu đang khóc. Lúc đó, giọt nước mắt và nước mưa như được hòa vào làm một. Tôi mặc áo khoác và đi về phía tàu điện ngầm.

Bạn tôi, cậu bé đẹp trai đến từ Paris ở lại và nói về chuyện đó với tôi suốt cả ngày. Anh ấy đã ở đó khi cảnh sát đến. Anh ta nói với tôi rằng cơ quan có lẽ sẽ không trả tiền cho ảnh. Ngày hôm sau, anh ta kể rằng nhiều người mẫu thức dậy chỉ để biết được nhiều công việc của họ đã bị hủy bỏ vì các công ty cố gắng tránh Dolce & Gabbana càng xa càng tốt. Trên các trang Taobao và Tmall, các mặt hàng của hãng đã biến mất hoàn toàn. Người ta ước tính thương hiệu sẽ mất 36 triệu euro trong ngày hôm đó. Một cái meme có tên Dead & Gone đã lan truyền khắp mạng Trung Quốc. Một số đứa trẻ còn bắt đầu bán vỏ điện thoại in hình Instagram của Stefano trên Taobao với giá 37 nhân dân tệ.

Tôi đã chứng kiến tất cả những chuyện này nhưng giờ không thể gợi ra được hình ảnh gì. Đêm trước buổi biểu diễn, tôi đã sải bước trên sân khấu đó lần đầu tiên. Tôi đã đi theo đúng đường kẻ và đứng ngay tại chỗ trái tim. Một nhà sản xuất giơ hai ngón tay, rồi một ngón tay và sau đó ra hiệu cho tôi. Tôi nhìn chằm chằm vào hàng ghế trống và tự hỏi rằng không biết nó sẽ đẹp đến mức nào.