Nếu bạn đang dùng chip AMD Ryzen cho PC chơi game của mình, hãy cân nhắc việc tạm ngừng nâng cấp lên Windows 11. AMD và Microsoft đã thông báo chính thức rằng các CPU AMD tương thích với Windows 11 "có thể bị giảm hiệu suất trong một số ứng dụng nhất định khi chạy Windows 11", Tom's Hardware đã xác nhận thông tin này nhiều ngày trước.

<figcaption>AMD Ryzen gặp sự cố với Windows 11.</figcaption> — AMD Ryzen gặp sự cố với Windows 11.

Lý dó mình viết bài này để cảnh báo vì đây là một lỗi không tương thích lớn và trong khoảng hai tuần sau khi sự cố được xác định, Microsoft chưa đưa ra một giải pháp khả thi và hiệu quả nào cho người dùng AMD Ryzen. Lỗi này có thể ảnh hưởng đến hàng triệu Gaming PC trên toàn cầu và nó có thể sẽ mất nhiều thời gian để các chuyên gia của Microsoft có thể sửa được hoàn toàn.

<figcaption>Nhiều người dùng AMD đã bị ảnh hưởng sau khi update lên Windows 11.</figcaption> — Nhiều người dùng AMD đã bị ảnh hưởng sau khi update lên Windows 11.

Lỗi chủ yếu liên quan tới độ trễ L3 Cache

Báo cáo cho biết hơn 100 bộ xử lý AMD Ryzen có thể bị ảnh hưởng. Theo phát ngôn từ AMD, một trong những vấn đề chính là do độ trễ L3 Cache có thể tăng gần gấp ba lần với máy tính chạy AMD Ryzen khi update lên Windows 11, điều này làm giảm hiệu suất của một số ứng dụng dựa vào độ trễ bộ nhớ và bộ nhớ cache, chẳng hạn như game. Hậu quả là một số ứng dụng và game có thể giảm hiệu năng từ 5% lên đến 15% - đây là con số lớn đáng lo ngại.

Vấn đề tiếp theo đối với Windows 11 là nó khiến tính năng lựa chọn "lõi ưu tiên" (Preferred Core) của AMD không hoạt động như đã được nhà sản xuất quảng cáo. Tính năng Preferred Core chỉ định các thao tác xử lý ứng dụng cho lõi nhanh nhất trên chip. Điều này cũng có thể gây ra sụt giảm hiệu suất đáng chú ý với các chip AMD Ryzen có công suất 65W trở lên (có nghĩa là rất nhiều chip bị ảnh hưởng, ví dụ các dòng Ryzen 5).

<figcaption><i>Ảnh minh họa: Giao diện Windows 11.</i></figcaption> — *Ảnh minh họa: Giao diện Windows 11.*

AMD xác nhận rằng mọi CPU Ryzen được hỗ trợ bởi Windows 11 đều bị ảnh hưởng, cùng với các chip EPYC và Anthlon đời cũ khác cũng bị. Các tester của PC Gamer đã thử nghiệm Ryzen 9 5900X trên cả Windows 10 và 11 cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về hiệu suất, nhưng nó chỉ là một trong số hơn 100 mẫu chip trong danh sách bị ảnh hưởng. Trong khi đó, chưa có mẫu chip Intel nào được ghi nhận là bị lỗi tương tự.

AMD cho biết bản cập nhật Windows và phần mềm của chính AMD vào cuối tháng 10 năm 2021 sẽ giải quyết được các vấn đề, khi Windows 11 hiện đã ra mắt dưới dạng bản nâng cấp miễn phí cho người dùng Windows 10. Tuy nhiên, khi xem xét tất cả những yếu tố trên, bạn có thể muốn chờ đợi một thời gian để Microsoft thực hiện cho hoàn tất nghĩa vụ sửa lỗi của họ, bởi suy cho cùng đây là lỗi của Windows.

Microsoft đã từng cho ra bản vá, nhưng nó làm mọi việc tệ hơn

Lưu ý là lỗi được nhắc đến ở đây có thể xảy ra với một số người dùng hoặc không, nhưng khi nó xảy ra, bạn có thể nhận thấy sự sụt giảm rõ rệt ở hiệu năng của các tác vụ, đơn cử là game, ví dụ sau khi update lên Windows 11 thì vào chơi game thấy tuột hẳn đi 10 FPS so với thông thường. Nếu xảy ra trường hợp như vậy, bạn có thể đã dính lỗi không tương thích liên quan tới độ trễ L3 Cache, khi chỉ số này bị tăng lên nhiều lần.

<figcaption>Ảnh minh họa: Giao diện Windows 11.</figcaption> — Ảnh minh họa: Giao diện Windows 11.

Lỗi này được phát hiện vào ngày 6 tháng 10 và được xác nhận bởi cả AMD và Microsoft sau một vài báo cáo từ các tester và người dùng. Vào thời điểm đó, các chuyên gia của TechPowerUp đã đo độ trễ bộ nhớ cache L3 trên Ryzen 7 2700X vào khoảng 10ns và sau khi update Windows 11, hệ điều hành mới này đã tăng con số đó lên 17ns. Phía TechPowerUp ngay sau đó thậm chí đã cho biết một tin còn xấu hơn.

“Điều này đã trở nên tồi tệ hơn nhiều với bản cập nhật ngày 12 tháng 10, khiến độ trễ tăng lên 31.9ns.” - TechPowerUp xác nhận, đồng nghĩa với việc bản cập nhật ngày 12 đã làm lỗi được phát hiện vào ngày 6 trở nên tệ hơn gấp 3 lần. Đối với các chuyên gia trong ngành IT thì chuyện này không phải lạ hay quá nghiêm trọng, nhưng về phương diện truyền thông có thể thấy Microsoft đã rối và xử lý khủng hoảng không tốt.

<figcaption>AMD đã hợp tác với Microsoft để nhanh chóng sửa lỗi, nhưng chúng ta vẫn sẽ phải chờ những bản update mới nhất.</figcaption> — AMD đã hợp tác với Microsoft để nhanh chóng sửa lỗi, nhưng chúng ta vẫn sẽ phải chờ những bản update mới nhất.

Sự cố làm suy giảm uy tín của Microsoft rất nhiều và nó chứng tỏ rằng hãng đã không thực hiện đủ những bước test kỹ lưỡng trên các loại tác vụ và phần cứng cụ thể. Sai sót trong khâu kiểm định cuối cùng dẫn đến tình trạng một lỗi lớn như thế này ảnh hưởng đến rất nhiều người dùng trên toàn cầu sẽ dẫn đến những bài báo hoặc lời phê bình ảnh hưởng đến tên tuổi của Microsoft và trong đội ngũ nhà phát triển của hãng chắc chắn có người bị khiển trách.

Cuối cùng thì lỗi hiệu năng "có vẻ như" đã sửa được

Theo tin tức mới nhất từ Guru3D vào ngày 19 tháng 10 năm 2021, lỗi bộ nhớ đệm AMD Ryzen L3 dường như đã được khắc phục trong bản dựng Windows 11 Insider 22000.282 Insider mới nhất. Bản dựng này dự kiến sẽ được tung ra trong tương lai rất gần (có lẽ trước cuối tuần này, tức trước ngày 23 tháng 10 năm 2021). Có nghĩa là những khách hàng sở hữu AMD Ryzen đang sử dụng nền tảng hệ điều hành Windows 11 mới sẽ có tin vui.

Mặc dù vậy, chúng ta chưa biết rõ rằng Microsoft đã "khắc phục" lỗi ở mức độ nào, hoàn toàn sửa được hay là giảm thiểu một phần, hay tệ hơn là "vá chỗ này nhưng lại để thủng thêm chỗ khác" như lần trước. Tóm lại, sự cố với Windows 11 lần này đã trở thành một drama cực lớn trong giới công nghệ. Và lời khuyên của các chuyên gia trong thời điểm này, nhất là khi bạn xài CPU Ryzen là "đừng vội update lên Windows 11".