“Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn.”

Bẵng đi một thời gian khá lâu kể từ lần đầu tôi đọc những dòng chữ ấy trên mặt giấy nhưng bản thân đã khảm sâu triết lý này trong suy nghĩ.

Câu nói trên được trích từ tác phẩm Chuyện Con Mèo Dạy Hải Âu Bay của tác giả Luis Sepúlveda mà tôi sắp sửa kể cho các bạn nghe dưới đây.

Trao đổi một chút về tác giả, Luis Sepúlveda là một nhà văn, nhà báo, đạo diễn và là nhà cách mạng nổi tiếng của Chile. Với sự nghiệp sáng tác đồ sộ, ông được mệnh danh là tác giả bán chạy nhất nước này. Nhưng thật không may, ông đã qua đời một năm trước bởi đại dịch COVID-19, để lại một mất mát to lớn cho nền văn học Chile.

Chuyện Con Mèo Dạy Hải Âu Bay được Luis Sepúlveda sáng tác năm 1996 và ra mắt độc giả Việt Nam qua bản dịch của dịch giả Phương Huyên, được nhà xuất bản Hội nhà văn hợp tác cùng Nhã Nam phát hành năm 2009.

Câu chuyện hư cấu này bắt đầu bằng tai nạn thương tâm của cô nàng hải âu Kengah bị chìm trong váng dầu loang. Và trên ban công của một ngôi nhà ở cảng Hamburg, nơi mèo ú Zorba đang sưởi nắng, cô hải âu đã để lại quả trứng cùng lời trăn trối sau cuối là hãy chăm sóc và dạy hải âu con biết bay.

“Tôi hứa tôi sẽ không ăn quả trứng.”

“Tôi hứa tôi sẽ chăm lo quả trứng cho tới khi con chim non ra đời.”

“Tôi hứa là sẽ dạy nó bay.”

Từ độ ấy, Zorba trở thành một ông bố bất đắc dĩ. Đối với một con mèo, việc không ăn quả trứng đã là một thử thách huống hồ là dạy bé hải âu con biết bay. Thế là Zorba đã nhờ những “thân hữu” giúp đỡ. Cả quá trình diễn ra khiến người đọc không khỏi bật cười vì những “sáng kiến” có phần ngớ ngẩn của hội mèo cảng Hamburg, nhưng cũng không tránh khỏi ngưỡng mộ và yêu quý bầy mèo bởi sự kiên trì nhẫn nại cùng lòng yêu thương bất chấp giống loài.

Cả câu chuyện như một thước phim tuyệt đẹp với những đường nét cổ kính của cảng Hamburg lãng mạn. Cảng biển lớn nhất nhì Châu Âu này không đem lại cảm giác xô bồ tấp nập mà gợi lên những ấn tượng yên bình êm ả tựa như mạch truyện vậy.

Có nhiều người nói rằng đây chỉ là quyển sách gối đầu giường của trẻ con, nhưng tôi không nghĩ vậy. Đọc quyển sách ở độ tuổi trưởng thành tôi vẫn rất say mê và ngộ ra nhiều chân lý sâu sắc mà có lẽ ở một độ tuổi nhỏ hơn, tôi vẫn chưa lĩnh hội hết được.

Và rồi sau nhiều lần thất bại cùng nỗ lực, hội mèo cảng Hamburg đã giúp hải âu con vỗ cánh bay vào không trung. Nhưng bầu trời lúc hải âu con in những đường bay đầu tiên không đầy nắng và lộng gió từ cảng Hamburg mà là một trận cuồng phong dữ dội. Phải chăng đây là thử thách mà hải âu con hay bất kỳ một con hải âu nào khác phải trải qua? Nói cách khác, đây có lẽ là cái giá của sự trưởng thành.

“Trong cuộc đời, con sẽ có rất nhiều lý do để hạnh phúc. Một trong những thứ đó là nước, thứ khác là gió, thứ khác nữa là mặt trời, và đó luôn là món quà đến sau những cơn mưa. Hãy cảm nhận mưa đi. Giang đôi cánh của con.”

Chi tiết đắt giá này nằm ở phần cuối câu chuyện giúp đưa mạch truyện lên cao trào nhưng vẫn với giọng điệu chậm rãi ấy. Tôi đã rất xúc động cũng như hạnh phúc khi tưởng tượng đôi cánh trắng muốt ấy đang chao liệng trên nền trời xám xịt qua những dòng chữ. Có lẽ hải âu con sẽ rời xa Zorba, rời xa cảng Hamburg xinh đẹp để đến với vùng đất nó thuộc về, nhưng trên tất cả, điều còn lại không phải là sự chia ly hay một kỷ niệm để nhớ về, đó là tình yêu thương vượt lên trên mọi rào cản và giống nòi.

“Tất cả chúng ta đều yêu con, Lucky. Và chúng ta yêu con bởi vì con là một con hải âu. Một con hải âu xinh đẹp. Chúng ta chưa từng phủ nhận khi nghe con nói con là mèo, bởi điều đó an ủi chúng ta rằng con muốn giống chúng ta, nhưng con khác với chúng ta và chúng ta vui với sự khác biệt đó.

Chúng ta đã không cứu được mẹ con, nhưng chúng ta có thể giúp con. Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trứng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con trở thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu. Chúng ta cảm thấy con cũng yêu chúng ta như vậy, chúng ta là bạn con, là gia đình của con, và chúng ta muốn con biết rằng nhờ con, chúng ta đã học được một điều đáng tự hào: chúng ta học được cách trân trọng, quý mến và yêu thương một kẻ không giống chúng ta! Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thật sự rất khó khăn, và con đã giúp chúng ta hiểu được điều đó.

Con là chim hải âu, và con phải sống cuộc đời của một con hải âu. Con phải bay.”

Đánh giá cá nhân: 8.5/10

Trần Ái Vi