“Sống là gì anh tìm kiếm trong cái chếtGiờ nhận ra khi hơi thở hóa thinh khôngTên mới không hay, tên cũ không cònCho tới khi thời gian ngừng xác thểĐộc giả! Dành thời gian, khi còn có thểBước chân nhẹ về cùng với cõi vô ưu.”

Baron Brooke Fulke Greville, “Caelica 83”.

Khi Hơi Thở Hoá Thinh Không (tên gốc When Breath Becomes Air) là cuốn sách về cuộc đời của tiến sĩ Paul Kalanithi và cuộc chiến chống lại căn bệnh ung thư phổi của anh, do Abraham Verghese đề tựa.

Paul tên đầy đủ là Paul Sudhir Arul Kalanithi (1977 – 2015), là tiến sĩ chuyên ngành phẫu thuật thần kinh người Mĩ gốc Ấn, lớn lên ở Kingman, Arizona. Năm 36 tuổi, khi đang hoàn thành năm cuối cùng của chương trình nội trú tại Đại học Stanford trong vai trò bác sĩ phẫu thuật thần kinh, đó gặp phải những vấn đề sức khỏe như sụt cân nhanh và những cơn đau lưng hoặc tức ngực ở các cường độ khác nhau, anh được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi.

Ngay từ lúc phát hiện căn bệnh, cuộc đời của vị bác sĩ trẻ tuổi đã thay đổi hoàn toàn. Từ tiền đồ rộng mở trước mắt, anh phải thay đổi vị trí từ bác sĩ trở thành bệnh nhân, nhìn cái chết dưới hai lăng kính khác nhau. Có lẽ chính tại khoảnh khắc này, mình vừa bất ngờ, vừa tiếc nuối thay cho chính Paul. Nếu không có căn bệnh quái ác ấy, có phải sự nghiệp của anh sẽ ngày càng thăng tiến, trở thành một bác sĩ tài giỏi như ước mơ từ bấy lâu?

Nhưng bên cạnh nỗi xót xa, mình càng khâm phục tinh thần kiên cường chống lại bệnh tật của anh. Cuốn tự truyện được Paul viết nên bằng tất cả những gì anh trải qua, những gì anh cảm nhận nên mọi thứ đều được miêu tả rất chi tiết. Quá trình chữa trị có vất vả, có đau đớn, nhưng người bác sĩ ấy chưa từng từ bỏ, dù chỉ là một hi vọng sống mong manh, anh cũng muốn nắm giữ lấy, như chính Paul đã tâm niệm, "tôi vẫn sống cho tới lúc thật sự ra đi."

Dù cuối cùng, cái chết vẫn là điều Paul buộc phải đối diện, cả cuốn sách mà anh viết lẫn cuộc đời anh đều còn dang dở, nhưng cảm xúc mà tất cả những thứ ấy mang lại cho độc giả vô cùng trọn vẹn. Xuyên suốt cuốn tự truyện, mình trải qua đủ mọi cung bậc của cảm xúc, có vui có buồn, có hi vọng rồi lại thất vọng. Khi nhận thấy căn bệnh có chuyển biến tốt, Paul vui mừng, còn mình thì nhẹ nhõm vì biết đâu số phận của con người tài hoa ấy có thể tốt đẹp hơn. Nhưng rồi thông báo căn bệnh đang đi theo chiều hướng xấu lại đánh đổ tất cả hi vọng kia xuống vực sâu, mình ngỡ như chiến thắng là điều gần ngay trước mắt, thế mà phút chốc lại tan biến hoàn toàn.

Ở những chương cuối của sách, thú thật mình không dám đọc kĩ, thậm chí là chỉ muốn lướt qua. Bởi cái chết của người bác sĩ trẻ tuổi ấy thật sự quá ám ảnh và đầy tiếc nuối đối với mình. Những cảm xúc, những nỗi đau mà Paul trải qua, dường như khắc sâu trong tâm trí mình. Đến hôm nay, mình vẫn không có can đảm đọc lại cuốn sách này lần thứ hai. Mình sợ bản thân sẽ bật khóc một lần nữa trước sự ra đi đầy đau đớn và xót xa của con người đáng kính ấy.

Nhìn chung, vì lấy chủ đề là y học, kèm theo nhiều từ chuyên ngành nên cuốn sách cũng sẽ kén người đọc và gây ra đôi chút nhàm chán. Nhưng chỉ cần kiên nhẫn một chút, để thấy rằng trong những câu từ khó hiểu ấy, ẩn chứa một tấm lòng cống hiến hết mình vì y học của vị bác sĩ tài năng. Tiếc rằng cuộc đời của anh lại chấm dứt quá sớm bởi căn bệnh không một ai mong muốn mắc phải.

Thật may là mình đã không khép lại cuốn sách vì sự khô khan từ những kiến thức y học, để có thể nhìn và hiểu trọn vẹn cuộc đời của Paul Kalanithi, để càng thêm trân trọng sự sống mình đã và đang nắm trong tay. Cảm ơn gia đình của Paul vì đã thay anh hoàn thành cuốn sách này, mang đến cho độc giả rất nhiều cung bậc cảm xúc, cũng tiếp thêm cho họ sức mạnh và rất nhiều hi vọng khi phải đối diện với lằn ranh sinh tử vì bệnh tật.

Đánh giá: 9.5/10

Cẩm Đình