Mark Haddon là một tiểu thuyết gia người Anh. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là tiểu thuyết Bí Ẩn Về Con Chó Lúc Nửa Đêm, xuất bản năm 2001. Quyển sách đã giúp ông giành được giải thưởng sách Whitbread cho Tiểu thuyết và Sách hay nhất của năm, giải thưởng Nhà văn Khối thịnh vượng chung cho cuốn sách đầu tay hay nhất, và giải Sách hư cấu dành cho trẻ em của Guardian.

Bí Ẩn Về Con Chó Lúc Nửa Đêm được viết dưới dạng nhật ký của của Christopher, một cậu bé 15 tuổi mắc chứng tự kỷ chức năng cao. Christopher có thể kể tên thủ đô của tất cả các quốc gia trên thế giới, thuộc làu mọi số nguyên tố cho tới 7057, thường hay giết thời gian bằng cách giải phương trình bậc hai mà không cần giấy bút. Được ban tặng một bộ não logic và khả năng quan sát tuyệt vời, Christopher sống dựa trên những sự sắp xếp có quy tắc của bản thân nhưng hầu như không có một chút kỹ năng xã hội nào. Cậu không thể thấu hiểu cảm xúc của con người.

Cuốn tiểu thuyết mở đầu bằng việc Christopher quyết định đi tìm hung thủ sau khi cậu phát hiện ra con chó của bà hàng xóm bị giết lúc nửa đêm. Câu chuyện được kể bằng một lối kể kỳ quặc, hơi khó hiểu và có chút dông dài giống như cách nói chuyện của một người tự kỷ vậy. Nó bao gồm chi tiết của những sự kiện mà Christopher quan sát được, xen lẫn với những dòng suy nghĩ ngẫu nhiên của cậu. Nhìn chung, đó toàn là những lời tự sự và những suy luận logic khô khan cứng nhắc, không thể hiện bất cứ điều gì gọi là tình thương hay sự cảm thông đối với người xung quanh.

Cái tài tình của tác giả nằm ở chỗ thông qua giọng kể khô khan của Christopher, mình hình dung ra được cảm xúc của những người mà Christopher tiếp xúc. Christopher thường hay la hét hoặc tệ hơn là đánh người khác nếu cậu bị chạm vào người. Dẫu biết cậu hành xử kỳ lạ là do chứng tự kỷ, nhưng mình không khỏi cảm thấy khó chịu và sợ hãi khi tưởng tượng ra mình là một trong những người tiếp xúc với Christopher.

Bên cạnh những cảm xúc tiêu cực ấy, mình cảm động trước tình yêu mà cha và mẹ của Christopher dành cho cậu. Giống như nhiều cặp phụ huynh có con bị tự kỷ khác, cha mẹ của Christopher cũng gặp không ít khó khăn trong việc nuôi dạy con, để rồi họ nảy sinh bất đồng và ly dị nhau. Hành trình điều tra thủ phạm giết chó của Christopher đã vô tình phơi bày những khuyết điểm và lỗi lầm của cả cha và mẹ ra ánh sáng, nhưng mình có thể thông cảm được, vì họ cũng chỉ là những con người bình thường đang phải gồng gánh nhiều trách nhiệm trên lưng.

Người cha một tay chăm sóc cho Christopher, hiểu rõ cậu thích hay ghét cái gì, luôn cố gắng tạo điều kiện để cậu học những gì cậu thích, luôn nói năng với cậu nhẹ nhàng hết mức có thể. Mẹ cậu tuy ở xa nhưng không ngừng viết thư cho cậu mặc dù bà không bao giờ nhận được thư hồi âm. Họ rất yêu thương Christopher nhưng lại bị cậu khước từ trong lúc họ cần sự cảm thông của cậu. Sự cô đơn của người mẹ khi bà không thể hòa hợp với Christopher, giọt nước mắt hối lỗi của người cha sau khi ông làm việc có lỗi đối với Christopher, và cả những lúc cha mẹ bày tỏ sự đau đớn khi không thể ôm con vào lòng bởi vì Christopher không thích bị người khác chạm vào, là những phân đoạn đã lấy đi nước mắt của mình.

Mặc dù Christopher là nhân vật chính và là người dẫn chuyện, mình không có một chút ấn tượng tốt đẹp nào với cậu cả. Suy nghĩ của cậu có phần máy móc và thiếu tính người. Cho đến cuối tiểu thuyết, Christopher vẫn không có biểu hiện rõ ràng nào về việc cậu sẽ mở lòng với cha mẹ. Cũng không trách được vì cậu mắc chứng tự kỷ và chỉ mới 15 tuổi mà thôi. Cậu vẫn còn nhiều thời gian và cơ hội để gắn kết với cha mẹ, nhưng nhìn chung là mình không thích nhân vật này chút nào.

Mặc dù được kể dưới góc nhìn của một đứa trẻ, Bí Ẩn Về Con Chó Lúc Nửa Đêm là tiểu thuyết dành cho người lớn, đặc biệt là dành cho những bậc phụ huynh đang phải đối mặt với vấn đề con cái. Có những tình huống không may xảy đến với gia đình mà chúng ta không còn cách nào khác ngoài chấp nhận và tìm cách sống chung với nó. Điều quan trọng nhất là chúng ta nên đối xử với nhau bằng tình yêu thương và sự thấu cảm, biết sửa sai và không ngừng nuôi nấng niềm hy vọng gắn kết.

Chấm điểm: 7/10.